Sociologie

La Sociologie ye ua ciéncia que studa la sociadade, ó seia, studa l cumportamiento houmano an funçon de l meio i ls porcessos que anterligan ls andebíduos an associaçones, grupos i anstituiçones. Anquanto l andebíduo na sue singularidade ye studado pula Psicologie, la Sociologie ten ua base teórico-metodológica, que sirbe para studar ls fenómenos sociales, tentando splicá-los, analisando ls homes an sues relaçones de anterdependéncia. Cumprender las defrentes sociadades i culturas ye un de ls oubjetibos de la Sociologie.(Demeterco, Solange Menezes de la Silba, Sociologie de la Eiducaçon, Curitiba: IESDE: Brasil S.La., 2ªed.,p. 6, 2006). Ls resultados de la pesquisa sociológica nun son de antresse solo de sociólogos. Cobrindo todas las árias de l cumbíbio houmano — zde las relaçones na família até la ourganizaçon de las grandes ampresas, l papel de la política na sociadade ó l cumportamiento relegioso —, la Sociologie puode benir a antressar, an defrentes graus de antensidade, la dibersas outras árias de l saber. Antretanto, l maior antressado na porduçon i sistematizaçon de l coincimiento sociológico atualmente ye l Stado, normalmente l percipal financiador de la pesquisa desta deciplina científica.

Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado!

Assi cumo to ciéncia, la Sociologie pretende splicar a totalidade de l sou ouniberso de pesquisa. Inda que esta tarefa nun seia oubjetibamente alcançábel, ye tarefa de la Sociologie trasformar las malhas de la rede cula qual a eilha cata la rialidade social cada beç más streitas. Por essa rezon, l coincimiento sociológico, atrabeç de ls sous cunceitos, teories i métodos, puode custituir para las pessonas un eicelente strumiento de cumprenson de las situaçones cun que se defrontan na bida cotidiana, de las sues múltiplas relaçones sociales i, cunsequentemente, de si mesmas cumo seres einebitablemente sociales.

La Sociologie acupa-se, a la par, de las ouserbaçones de l que ye repetitibo nas relaçones sociales para dende formular generalizaçones teóricas; i tamien se antressa por eibentos solos sujeitos a la anferéncia sociológica (cumo, por eisemplo, l surgimiento de l capitalismo ó la génese de l Stado Moderno), percurando splicá-los ne l sou seneficado i amportança singulares.

Antroduçon

Auguste Comte

La Sociologie surgiu cumo ua deciplina ne l seclo XVIII, na forma de repuosta académica para un zafio de modernidade: se l mundo stá quedando más antegrado, la speriéncia de pessonas de l mundo ye crecentemente atomizada i çpersada. Sociólogos nun solo sperában antender l que ounie ls grupos sociales, mas tamien zambolber un "antídoto" para la zeintegraçon social.

Hoije ls sociólogos pesquisan macroestruturas inerentes a la ourganizaçon de la sociadade, cumo raça ó etnicidade, classe i género, para alhá de anstituiçones cumo la família; porcessos sociales que repersentan dibergéncia, ó zarranjos, nestas struturas, anclusibe crime i dibórcio. I pesquisan ls microporcessos cumo relaçones anterpessoales.

Sociólogos fázen uso frequente de técnicas quantitatibas de pesquisa social (cumo la statística) para çcrebir padrones generalizados nas relaçones sociales. Esto ajuda a zambolber modelos que puodan antender mudanças sociales i cumo ls andebíduos respundiran a essas mudanças. An alguns campos de studo de la Sociologie, las técnicas qualitatibas — cumo antrebistas dirigidas, çcussones an grupo i métodos etnográficos — permiten un melhor antendimiento de ls porcessos sociales d'acuordo cul oubjetibo splicatibo.

Ls cursos de técnicas quantitatibas/qualitatibas serben, normalmente, a oubjetibos splicatibos çtintos ó dependen de la natureza de l oubjeto splicado por cierta pesquisa sociológica: l uso de las técnicas quantitatibas ye associado a las pesquisas macro-sociológicas; las qualitatibas, a las pesquisas micro-sociológicas. Antretanto, l uso de ambas las técnicas de coleta de dados puode ser cumplementar, ua beç que ls studos micro-sociológicos puoden star associados ó ajudáren ne l melhor antendimiento de porblemas macro-sociológicos (ber: Eilias, Norbert. Ls Stablecidos i ls Outsiders. Riu de Janeiro, Jorger Zahar Ed., 2000. Antroduçon i cap. 1, pp. 19–60).

Stória

Émile Durkheim

La Sociologie ye ua ária de antresse mui recente, mas fui la purmeira ciéncia social la se anstitucionalizar. Antes, antoce, de la Ciéncia Política i de la Antropologie.

An que pese la palabra Sociologie tenga sido criado por Auguste Comte (an 1838), que speraba unificar todos ls studos relatibos al home — anclusibe la Stória, la Psicologie i la Eiquenomie, Montesquieu tamien puode ser ancarado cumo un de ls fundadores de la Sociologie - talbeç cumo l redadeiro pensador clássico ó l purmeiro pensador moderno.

An Comte, sou squema sociológico era tipicamente positibista, (corriente que tubo grande fuorça ne l seclo XIX), i el acraditaba que to la bida houmana tenie atrabessado las mesmas fases stóricas çtintas i que, se la pessona podisse cumprender este progresso, poderie prescrebir ls "remédios" pa ls porblemas de orde social.

Las trasformaçones eiconómicas, políticas i culturales ocorridas ne l seclo XVIII, cumo las Reboluçones Andustrial i Francesa, colocórun an çtaque mudanças seneficatibas de la bida an sociadade cun relaçon a sues formas passadas, baseadas principalmente nas tradiçones.

La Sociologie surge ne l seclo XIX cumo forma de antender essas mudanças i splicá-las. Inda assi, ye neçairo frisar, de forma mui clara, que la Sociologie ye datada storicamente i que l sou surgimiento stá binculado a la cunsulidaçon de l capitalismo moderno.

Esta deciplina marca ua mudança na maneira de se pensar la rialidade social, zbinculando-se de las preocupaçones speculatibas i metafísicas i defrenciando-se progressibamente anquanto forma racional i sistemática de cumprenson de la mesma.

Assi ye que la Reboluçon Andustrial seneficou, pa l pensamiento social, algo más de l que la antroduçon de la máquina a oupor. Eilha repersentou la racionalizaçon de la porduçon de la materialidade de la bida social.

L triunfo de la andústria capitalista fui pouco a pouco cuncentrando las máquinas, las tierras i las ferramientas sob l cuntrole dun grupo social, cumbertendo grandes massas camposinas an trabalhadores andustriales. Neste momento, se cunsulida la sociadade capitalista, que debide de modo central la sociadade antre burgueses (duonhos de ls meios de porduçon) i proletários (tendores solo de sue fuorça de trabalho). Hai paralelamente un oumiento de l funcionalismo de l Stado que repersenta un oumiento de la burocratizaçon de sues funçones i que stá lhigado manjoritariamente als stratos médios de la populaçon.

L quaije zaparecimiento de ls pequeinhos propietários rurales, de ls artesones andependientes, la amposiçon de prolongadas horas de trabalho, i etc., tubírun un eifeito traumático subre milhones de seres houmanos al modificar radicalmente sues formas tradecionales de bida.

Nun demorou para que las manifestaçones de rebolta de ls trabalhadores se ampeçassen. Máquinas fúrun çtruídas, atos de sabotaige i sploraçon de alguas oufecinas, roubos i crimes, eiboluindo para la criaçon de associaçones lhibres, formaçon de sindicatos i mobimientos rebolucionários.

Este fato ye amportante pa l surgimiento de la Sociologie, pus colocaba la sociadade nun plano de análeze relebante, cumo oubjeto que deberie ser ambestigado tanto por sous nuobos porblemas antrínsecos, cumo por sou nuobo protagonismo político yá que junto la estas trasformaçones de orde eiconómica pudo-se perceber l papel atibo de la sociadade i sous dibersos cumponentes na porduçon i reproduçon de la bida social, l que se çtingue de la percepçon de que este papel seia pribilégio dun Stado que se subrepone al sou pobo.

L surgimiento de la Sociologie prende-se an parte als zambolbimientos ouriundos de la Reboluçon Andustrial, pulas nuobas cundiçones de eisisténcia por eilha criada. Mas ua outra circunstáncia cuncorrerie tamien para la sue formaçon. Trata-se de las modificaçones que benien ocorrendo nas formas de pensamiento, oureginada pul Eiluminismo. Las trasformaçones eiconómicas, que se achában an curso ne l oucidente ouropeu zde l seclo XVI, nun poderien deixar de porbocar modificaçones na forma de coincer la natureza i la cultura.

Corrientes Sociológicas

Mas, la Sociologie nun ye ua ciéncia de solo ua ourientaçon teórico-metodológica dominante. Eilha traç defrentes studos i defrentes caminos para la splicaçon de la rialidade social. Assi, puode-se claramente ouserbar que la Sociologie ten al menos trés lhinhas mestras splicatibas, fundadas puls sous outores clássicos, de las quales puoden se citar, nun necessariamente an orde de amportança: (1) la Positibista-Funcionalista, tenendo cumo fundador Auguste Comte i sou percipal spoente clássico an Émile Durkheim, de fundamentaçon analítica; (2) la sociologie cumprensiba ampeçada por Max Weber, de matriç teórico-metodológica heirmenéutico-cumprensiba; i (3) la lhinha de splicaçon sociológica dialética, ampeçada por Karl Marx, que mesmo nun sendo un sociólogo i sequiera se pretendendo la tal, dou ampeço a ua profícua lhinha de splicaçon sociológica.

Estas trés matrizes splicatibas, oureginadas puls sous trés percipales outores clássicos, oureginórun quaije todos ls posteriores zambolbimientos de la Sociologie, lhebando a la sue cunsulidaçon cumo deciplina académica yá ne l ampeço de l seclo XX. Ye antressante notar que la Sociologie nun se zambolbe solo ne l cuntesto ouropeu. Inda que seia relatibamente más tardio sou aparecimiento ne ls Stados Ounidos, el se dá, an grande medida, por motibaçones defrentes que las de la bielha Ouropa (mas cierta mente anfluenciada puls ouropeus, specialmente pula sociologie británica i positibista de Heirbert Spencer). Ne ls Stados Ounidos la Sociologie stubo de cierto modo "angajada" na resoluçon de l "porblemas sociales", algo bien diberso de la perspetiba académica ouropéia, specialmente a teuto-francesa. Antre ls percipales nomes de l stágio einicial de la sociologie norte-amaricana, puoden ser citados: William I. Thomas, Robert I. Park, Martin Vulmer i Roscoe C. Hinkle.

La Sociologie, assi, bai debruçar-se subre todos ls aspetos de la bida social. Zde l funcionamiento de struturas macro-sociológicas cumo l Stado, la classe social ó lhongos porcessos stóricos de trasformaçon social al cumportamiento de l andebíduo nun nible micro-sociológico, sin jamales squecer-se que l home solo puode eisistir na sociadade i que esta, einebitablemiente, le será ua "jaula" que l trascenderá i le detreminará la eidantidade. Para cumprender l surgimiento de la sociologie cumo ciéncia de l seclo XIX, ye amportante perceber que, nesse cuntesto stórico social, las ciéncias teóricas i spurmentales zambolbidas ne ls seclos XVII,XVIII i XIX anspirórun ls pensadores a analisar las questones sociales, eiconómicas, políticas, eiducacionales, psicológicas, cun anfoque científico.

La sociologie cumo ciéncia de la sociadade

Inda que la Sociologie tenga eimergido an grande parte de la cumbiçon de Comte de que eilha eibentualmente suprimirieb todas las outras árias de l coincimiento científico, hoije eilha ye más ua antre las ciéncias.

Atualmente, eilha studa ourganizaçones houmanas, anstituiçones sociales i sues anteraçones sociales, aplicando mormente l método cumparatibo. Esta deciplina ten se cuncentrado particularmente an ourganizaçones cumplexas de sociadades andustriais.

Al cuntrário de las splicaçones filosóficas de las relaçones sociales, las splicaçones de la Sociologie nun parten simplesmente de la speculaçon de gabinete, baseada, quando muito, na ouserbaçon casual de alguns fatos. Muitos de l teóricos que almejában cunferir a la sociologie l statuto de ciéncia, buscórun nas ciéncias naturales las bases de sue metodologie yá más abançada, i las çcussones eipistemológicas más zambolbidas. Dessa forma fúrun ampregados métodos statísticos, la ouserbaçon ampírica, i un ceticismo metodológico la fin de stirpar ls eilemientos "ancontrolables" i "dóxicos" recorrientes nua ciéncia inda mui nuoba i dada a grandes eilucubraçones. Ua de las purmeiras i grandes preocupaçones para cula sociologie fui eiliminar juízos de balor feitos an sou nome. Defrentemente de la ética, que bisa çcernir antre bien i mal, la ciéncia se presta a la splicaçon i a la cumprenson de l fenómenos, séian estes naturales ó sociales.

Cumo ciéncia, la Sociologie ten de oubedecer als mesmos percípios gerales bálidos para todos ls galhos de coincimiento científico, apesar de las peculiaridades de l fenómenos sociales quando cumparados cun ls fenómenos de natureza i, cunsequentemente, de la abordaige científica de la sociadade. Tales peculiaridades, inda assi, fúrun i cuntinan sendo l foco de muitas çcussones, oura tentando aprossimar las ciéncias, oura afastando-las i, até mesmo, negando a las houmanas tal statuto cun base na ambiablidade de qualquiera cuntrole de ls dados tipicamente houmanos, cunsidrados por muitos, amprebisibles i ampassibles dua análeze oubjetiba.

Cumparaçon cun outras Ciéncias Sociales

Ne l ampeço de l seclo XX, sociólogos i antropólogos que cunduzian studos subre sociadades nó-andustrializadas oufrecírun cuntribuiçones a la Antropologie. Debe ser notado, antretanto, que mesmo la Antropologie faç pesquisa an sociadades andustrializadas; la defrença antre Sociologie i Antropologie ten más a ber cun ls porblemas teóricos colocados i ls métodos de pesquisa de l que cun ls oubjetos de studo.

Quanto la Psicologie social, para alhá de se antressar más puls cumportamientos de l que pulas struturas sociales, eilha se preocupa tamien cun las motibaçones steriores que lheban l andebíduo a agir dua forma ó de outra. Yá l anfoque de la Sociologie ye na açon de l grupos, na açon giral.

Yá la Eiquenomie defrencia-se de la Sociologie por studar solo un aspeto de las relaçones sociales, aquel que se refre la porduçon i troca de mercadorias. Nesse aspeto, cumo mostrado por Karl Marx i outros, la pesquisa an Eiquenomie ye frequentemente anfluenciada por teories sociológicas.

Por fin, la Filosofie social antenta criar ua teorie ó "teories" de la sociadade, oubjetibando splicar las bariáncias ne l cumportamiento social an sues ordes moral, stética i stóricas. Sfuorços nesse sentido son besibles nas obras de modernos teóricos sociales, reunindo un arcabouço de coincimiento que antrelaça la filosofie heigeliana, kantista, la teorie social de Marx i, a la par, Max Weber, outelizando-se de ls balores morales i políticos de l eiluminismo lhiberal mesclados cun ls eideales socialistas. A la purmeira bista, talbeç, seia cumplexo aprender tal abordaige. Antretanto, las obras de Max Horkheimer, Theodor Adorno, Jurgen Habermas, antre outros, repersentan ua de las más profícuas bertentes de la filosofie social, repersentada por aqueilho que quedou coincido cumo Teorie Crítica ó, cumo más popularmente se diç, Scuola de Frankfurt.

Sociologie de la Orde i Sociologie de la Crítica de la Orde

La Sociologie, an bista de l tipo de coincimiento que porduç, puode serbir a defrentes tipos de antresses.

La porduçon sociológica puode star boltada para angendrar ua forma de coincimiento cumprometida cun emancipaçon houmana. Eilha puode ser un tipo de coincimiento ourientado ne l sentido promoçon de l melhor antendimiento de ls homes acerca de si mesmos, para alcançar maiores patamares de lhiberdades políticas i de bien-star social.

Por outro lhado, la Sociologie puode ser ourientada cumo ua 'ciéncia de la orde', esto ye, sous resultados puoden ser outelizados cun bistas a la melhorie de ls macanismos de dominaçon por parte de l Stado ó de grupos minoritários, séian eilhes ampresas pribadas ó Centrales de Anteligéncia, a la reblie de ls antresses i balores de la quemunidade democrática cun bistas a mantener l status quo.

Las formas cumo la Sociologie puode ser ua 'ciéncia de la orde' son dibersas. Eilha puode partir zde la perspetiba de l sociólogo andibidual, submetendo la porduçon de l coincimiento nun al progresso de la ciéncia por si ó de la sociadade, mas als sous antresses materiales eimediatos. Hai, mas, l meio andireto, ne l qual l Stado, cumo percipal ente financiador de pesquisas nas árias de la sociologie scolhe financiar aqueilhas pesquisas que le rendírun algun tipo de resultado ó ourientaçon stratégicas claras: puode ser tanto cumo melhor cuntrolar l fluxo de pessonas drento dun território, cumo na ourientaçon de políticas públicas promobidas nin siempre d'acuordo cul antresse de las maiories ó ne l respeito a las minorias. Nesse sentido, l uso de l coincimiento sociológico ye potencialmente peligroso, podendo mesmo serbir a a finalidades antidemocráticas, outoritárias i arbitrárias.

La eiboluçon de la Sociologie cumo deciplina

La sociologie ne l mundo fui se mostrando persente an bárias datas amportantes zde las grandes reboluçones, zde alhá cada beç más fui de fundamental partecipaçon para la sociadade mundial i tamien brasileira.

Zde l ampeço la sociologie ben se preocupando cula sociadade ne l sou anterior, esto diç respeito, por eisemplo, als cunflitos antre las classes sociales. Na América Lhatina, por eisemplo, la sociologie sofriu anfluencias amaricanas i ouropéias, na medida an que las sues preocupaçones passan a ser l subdesenbolbimento, eilha bai sofrer anfluéncias de las teories marxistas.

Ne l Brasil nas décadas de 20 i 30 la sociologie staba nun studo subre la formaçon de la sociadade brasileira, i analisando temas cumo aboliçon de la scrabatura, éxodos, i studos subre índios i negros

Nas décadas seguintes de 40 i 50 la sociologie boltou para las classes trabalhistas tales cumo salários i jornadas de trabalho, i tamien quemunidades rurales. Na década de 60 la sociologie se preocupou cul porcesso de andustrializaçon de l paíç, nas questones de reforma agrária i mobimientos sociales na cidade i ne l campo i a partir de 1964 l trabalho de l sociólogos se boltou pa ls porblemas sócio políticos i eiconómicos oureginados pula tenson de se bibir nun paíç cuja forma de poder ye l regime melitar.

Na década de 80 la sociologie finalmente buolta a ser deciplina ne l ansino médio,i tamien acunteciu la porfissionalizaçon de la sociologie. Para alhá de la preocupaçon cula eiquenomie política i mudanças sociales apropiadas cula anstalaçon de la nuoba república, boltan tamien an relaçon al studo de la mulhier, al trabalhador rural, i outros assuntos culminantes.

Árias de studo an Sociologie

Ls sociólogos stúdan ua bariadade mui grande de assuntos. Para tener ua eideia giral subre esses assuntos, bejita l sítio de l Comité de Pesquisa^{[lhigaçon einatiba]} de la Associaçon Anternacional de Sociologie. Segue ua pequeinha lhista de árias i tópicos de studo na Sociologie.

Tópicos i palabras-chabe an Sociologie

Grupo