Familha

 Nota: Pa outros segneficados, cunsulta Familha (zambiguaçon).

Retrato an pintura dua família tradecional

La família ye ounidade básica de la sociadade formada por andibíduos cun ancestrales an quemun ó ligados por laços afetibos.

Eitimologie

Latin famulus = que sirbe, lugar an funçon de. Latin faama = casa Latin famulo = de l berbo facere, a andicar que faç, que sirbe.

Cunceito de família

Ua família tradecional ye normalmente formada por un home i ua mulhier, ounidos por matrimónio ó ounion de fato; ls filhos que beniren a eisistir cumponen ua família nuclear ó eilementar.

La família repersenta un grupo social primairo qu'anfluencia i ye anfluenciado por outras pessonas i anstituiçones. Ye un grupo de pessonas, ó un númaro de grupos domésticos ligados por çcendéncia (demunstrada ó stipulada) a partir dun ancestral quemun, matrimonho ó adoçon. Nesse sentido l termo cunfunde-se cun clana. Drento dua família eisiste siempre algun grau de parentesco. Nembros dua família questuman cumpartilhar de l mesmo subrenome, heirdado de ls ascendentes diretos. La família ye ounida por múltiplos laços capazes de manter ls nembros moralmente, materialmente i reciprocamente durante ua bida i durante las geraçones.

Família sustituta ye aqueilha nacida de ls anstitutos jurídicos de la guarda, tutela i adoçon. Ye ua situaçon scepcional, podendo ser l'adoçon, que ye defenitiba ó guarda i tutela que son trasitórias.

Ne l'anterior de la família, ls andibíduos puoden custituir susistemas, formados pula geraçon, sexo, antresse i funçon, habendo defrentes nibles de poder, i adonde ls cumportamientos dun nembro afetan i anfluencian ls outros nembros. La família cumo ounidade social, anfrenta ua série de tarefas de zambolbimiento, diferindo la nible de ls parámetros culturais, mas tenndo las mesmas raízes ounibersales (MINUCHIN,1990).

Fexeiro:Famelia Lalli.jpg

Ua família brasileira

Alberto Eiguer, psicanalista francés, an sous libros “Un Dibana pa la Família” i "L Parentesco Fantasmático" stablece alguns “organizadores” qu'ourientan la scolha de parceiro. Para el, ls casamientos i, por stenson, la família, se struturan por macanismos ancuncientes ligados a las purmeiras spriéncias de binculaçon.

Para Eiguer, son trés ourganizadores: 1) Scolha d'oubjeto; 2) las bibéncias de l “you fameliar” i sentimientos de pertença”; 3) l romance fameliar, bebido na purmeira anfáncia, repersentando ua eimaige eidealizada de ls pais.

Quanto al purmeiro iten - “scolha d'oubjeto” - haberie trés modelos:

Fexeiro:US-hosier-family.jpg

Ua família norte-amaricana

1. Scolha oubjetal anaclítica, ó assimétrica: l home ó la mulhier buscan un parceiro que les forneça amparo i apoio (mai ó pai de la anfáncia). Ye ua scolha alimentada pula pulson de cunserbaçon i bisa, antes de todo, dominar l'angústia de perda de las figuras parentales. Haberie ua eidantificaçon mútua na perda i cada un eidealiza l'outro. D'algua forma, l casal se julga sabedor de cumo un debe sanar la falta de l'outro. dous caminos se ouferecen:

la) defensibo: quando l'home scolhe ua mulhier que ye l'ouposto al pai i bice bersa; b) regressibo: quando se eidantifica, ne l parceiro, un sucedáneo de la figura parental d'eidantificaçon.

2. Scolha oubjetal narcesista, ó simétrica: Neste causo, la pessona se liga a un parceiro que se assemelha: la) al que se ye; b) al que se fui; c) al que gustarie de ser; d) al que ten ua parte de l que se fui.

L bínclo se stablece a partir dua eideia de poder, ourgulho, onipoténcia i ambiçon. Por eisemplo: l parceiro serie alguien que seia defícel, la fin de se acumparar cul an fuorça i an capacidade manipuladora. Hai un jogo sadomasoquista na relaçon. Eisemplo: ua pessona, mui cerrada, tímida i ansegura se sente atraída pul parceiro arrogante i sociable. Ye probable qu'ua de las partes acabe çprezando l'outra.

3. Scolha oubjetal edípica, ó dissimétrica: trata-se dua scolha regida pula eidantificaçon madura i adulta al pai de l mesmo sexo.

alguns eisemplos: la) un rapaç se casa cun ua mulhier que, d'algua forma, repersenta la mai del; b) casales que percuran l seneficado de sue relaçon amorosa, d'anteraçon home-mulhier, baseados nas bibéncias sastifatórias an sues famílias d'ourige.

Las afirmaçones de Alberto Eiguer se baseórun an pesquisas feitas durante anhos, na Fráncia, cun casales que percurórun terapie. Las bases teóricas se fundamentan na teorie psicanalítica de l Cumplexo de Édipo i sue resoluçon – teorie esta colocada an xeque por einúmaros outores. Afinal, Freud bibeu na época bitoriana i tenie, por modelo, la família struturada pul pai, mai i filhos. Esse tipo de família, por ancrible que pareça, solamente fui defenido por Littré, an 1869 (hai menos de duzientos anhos).

Aliás, ye buono lembrar que la palabra "família" deriba de l berbete latino "famulus" = 'domésticos, serbidores, scrabos, séquito, comitiba, corteijo, casa, família'.

Struturas fameliares

La família assume ua strutura caratelística. Por strutura antende-se, “ua forma d'ourganizaçon ó çposiçon dun númaro de cumponentes que se anter-relacionan de maneira specífica i recorrente” (WHALEY i WONG, 1989; p. 21). Deste modo, la strutura fameliar cumpone-se dun cunjunto d'andibíduos cun cundiçones i an posiçones, socialmente reconhecidas, i cun ua anteraçon regular i recorrente tamien eilha, socialmente aprobada. La família puode anton, assumir ua strutura nuclear ó cunjugal, que cunsiste an dues pessonas adultas (tradecionalmente ua mulhier i un home) i ne ls sous filhos, biológicos ó adotados, habitando nun ambiente fameliar quemun. La strutura nuclear ten ua grande capacidade d'adataçon, reformulando la sue custituiçon, quando necessairo.

Eesisten tamien famílias cun ua strutura de pais únicos ó monoparental, tratando-se dua bariaçon de la strutura nuclear tradecional debido la fenómenos sociales, cumo l dibórcio, óbito, abandono de lar, eilegitimidade ó aporfilhaçon de ninos por ua solo pessona.

La família ampliada ó stensa (tamien dita cunsanguínea) ye ua strutura mais ampla, que cunsiste na família nuclear, mais ls parientes diretos ó colaterales, eisistindo ua stenson de las relaçones antre pais i filhos para abós, pais i nietos.

Para para alhá destas struturas, eisisten tamien las por bezes chamadas de famílias altarnatibas, stando antre estas las famílias quemunitárias i las famílias cinta de la bielha, las custituídas por pessonas LGBT - lésbicas, gays, bissexuales ó trasgéneros - i ls sous filhos.

Las famílias quemunitárias, al cuntrairo de ls sistemas fameliares tradecionales, adonde a total respunsabelidade pula criaçon i eiducaçon de las ninos se cinge als pais i a la scuola, nestas famílias, l papel de ls pais ye çcentralizado, sendo ls ninos de la respunsabelidade de todos ls nembros adultos.

Quanto al tipo de relaçones pessonales que se apersentan nua família, LÉBI-STRAUSS (cit. por PINHEIRO, 1999), refire trés tipos de relaçon. San eilhas, la d'aliança (casal), la de feliaçon (pais i filhos) i la de cunsanguenidade (armanos). Ye nesta relaçon de parentesco, de pessonas que se binculan pul casamiento ó por ouniones sexuales, que se gírun ls filhos.

Segundo ATKINSON i MURRAY (cit. por BARA, 1996), la família ye un sistema social uno, cumpuosto por un grupo d'andibíduos, cada un cun un papel atribuído, i ambora defrenciados, cunsustancian l funcionamiento de l sistema cumo un to. L cunceito de família, al ser abordado, eiboca oubrigatoriamente, ls cunceitos de papéis i funçones, cumo se ténen benido a berificar.

An todas las famílias, andependientemente de la sociadade, cada nembro acupa detreminada posiçon ó ten detreminado statuto, cumo por eisemplo, marido, mulhier, filho ó armano, sendo ourientados por papéis. Papéis estes, que nun son mais de l que, “las spetatibas de cumportamiento, d'oubrigaçones i de dreitos que stan associados a ua dada posiçon na família ó ne l grupo social” (DUBALL ; MILLER cit. por STANHOPE, 1999; p. 502).

Assi sendo, i ampeçando puls adultos na família, ls sous papéis barian muito, tenendo NYE (cit. por STANHOPE, 1999) cunsidrado cumo caratelísticos ls seguintes: la “socializaçon de a nino”, relacionado culas atebidades cuntribuintes pa l zambolbimiento de las capacidades mentales i sociales de a nino; ls “cuidados a las ninos”, tanto físicos cumo emocionales, perspetibando l sou zambolbimiento saudable; l “papel de suporte fameliar”, qu'anclui la porduçon i/ ó oubtençon de benes i serbícios necessairos a la família; l “papel d'ancarregados de ls assuntos domésticos”, adonde stan ancluídos ls serbícios domésticos, que bisan l prazer i l cunfuorto de ls nembros de la família; l “papel de manutençon de las relaçones fameliares”, relacionado cula manutençon de l cuntato cun parientes i amplicando l'ajuda an situaçones de crise; ls “papéis sexuales”, relacionado culas relaçones sexuales antre ambos ls parceiros; l “papel terapéutico”, qu'amplica l'ajuda i apoio emocional aquando de ls porblemas fameliares; l “papel recreatibo”, relacionado cul proporcionar dibertimientos a la família, bisando l relaxamiento i zambolbimiento pessonal.

Relatibamente als papéis de ls armanos, estes son promotores i recetores, an simultáneo, de l porcesso de socializaçon na família, ajudando a stablecer i manter las normas, promobendo l zambolbimiento de la cultura fameliar. “Cuntribuen pa la formaçon de l'eidantidade uns de ls outros serbindo de defensores i protetores, anterpretando l mundo sterior, ansinando ls outros subre eiquidade, formando alianças, çcutindo, negociando i ajustando mutuamente ls cumportamientos uns de ls outros” (Eiden; p. 502). Hai a salientar, relatibamente als papéis atribuídos que, será eideal qu'eisista algua flexibelidade, assi cumo, la possibelidade de troca ocasional desses mesmos papéis, aquando, por eisemplo, un de ls nembros nun puoda zampenhar l sou (SOARES, 2003).

Funçones de família

Cumo ls papéis, las funçones stan eigualmente amplícitas nas famílias, cumo yá fui referido. Las famílias cumo agregaçones sociales, al longo de ls tiempos, assumen ó renuncian funçones de proteçon i socializaçon de ls sous nembros, cumo repuosta a las necidades de la sociadade pertencente. Nesta perspetiba, las funçones de la família regen-se por dous oubjetibos, sendo un de nible anterno, cumo la proteçon psicossocial de ls nembros, i l'outro de nible sterno, cumo l'acomodaçon a ua cultura i sue trasmisson. La família debe anton, respunder a las mudanças sternas i anternas de modo a atender a las nuobas circunstáncias sin, inda assi, perder la cuntenidade, proporcionando siempre un squema de refréncia pa ls sous nembros (MINUCHIN, 1990). Eesiste por bias desso, ua dupla respunsabelidade, esto ye, la de dar repuosta a las necidades quier de ls sous nembros, quier de la sociadade (STANHOPE, 1999).

DUBALL i MILLER (cit. por Eiden) eidantificórun cumo funçones fameliares, las seguintes: “geradora d'afeto”, antre ls nembros de la família; “proporcionadora de sigurança i aceitaçon pessonal”, promobendo un zambolbimiento pessonal natural; “proporcionadora de sastifaçon i sentimiento d'outelidade”, atrabeç de las atebidades que sastifazen ls nembros de la família; “asseguradora de la cuntenidade de las relaçones”, proporcionando relaçones duradouras antre ls fameliares; “proporcionadora de stabelidade i socializaçon”, assegurando la cuntenidade de la cultura de la sociadade correspondente; “ampositora de l'outoridade i de l sentimiento de l que ye correto”, relacionado cula daprendizaige de las regras i normas, dreitos i oubrigaçones caratelísticas de las sociadades houmanas. Para para alhá destas funçones, STANHOPE (1999) acrecenta inda ua funçon relatiba a la salude, na medida, an que la família protege la salude de ls sous nembros, dando apoio i repuosta a las necidades básicas an situaçones de malina. “La família, cumo ua ounidade, zambolbe un sistema de balores, fés i atitudes face a la salude i malina que son spressas i demunstradas atrabeç de ls cumportamientos de salude-malina de ls sous nembros (stado de salude de la família)” (Eiden; p. 503).

Para SERRA (1999), la família ten cumo funçon primordial la de proteçon, tenendo subretodo, potencialidades para dar apoio emocional pa la resoluçon de porblemas i cunflitos, podendo formar ua barreira defensiba contra agressones sternas. FALLON [eit al.] (cit. por Eiden) reforça inda que, la família ajuda a manter la salude física i mental de l'andibíduo, por custituir l maior recurso natural para lidar cun situaçones potenciadoras de stress associadas a la bida na quemunidade.

Relatibamente a la nino, la necidade mais básica de la mesma, remete-se pa la figura materna, que l'alimenta, protege i ansina, assi cumo cria un apego andebidual siguro, cuntribuindo para un bun zambolbimiento de la família i por bias desso para un bun zambolbimiento de a nino. La família ye anton, pa a nino, un grupo seneficatibo de pessonas, d'apoio, cumo ls pais, ls pais adotibos, ls tutores, ls armanos, antre outros. Assi, l nino assume un lugar relebante na ounidade fameliar, adonde se sente sigura. La nible de l porcesso de socializaçon la família assume, eigualmente, un papel mui amportante, yá que ye eilha que modela i porgrama l cumportamiento i l sentido d'eidantidade de a nino. Al crecíren juntas, família i nino, promoben l'acomodaçon de la família a las necidades de a nino, delimitando árias d'outonomie, que l nino speriencia cumo separaçon.

La família ten tamien, un papel eissencial para cula nino, que ye l de l'afetebidade, tal cumo yá fui referido. Para MCHAFFIE (cit. por PINHEIRO, 1999), la sue amportança ye primordial pus cunsidra l'alimiento afetibo tan amprescindible, cumo ls nutrientes orgánicos. “Sin l'afeto dun adulto, l ser houmano anquanto nino nun zambolbe la sue capacidade de cunfiar i de se relacionar cul outro” (Eiden; p. 30).

Deste modo, “(...) la família custitui l purmeiro, l mais fundante i l mais amportante grupo social de to la pessona, bien cumo l sou quadro de refréncia, stablecido atrabeç de las relaçones i eidantificaçones que l nino criou durante l zambolbimiento” (BARA, 1996; p. 8), tornando-la na matriç de la eidantidade.

Cunceito stórico de família

L termo “família” ye deribado de l latin “famulus”, que senefica “scrabo doméstico”. Este termo fui criado na Roma Antiga para chamar un nuobo grupo social que surgiu antre las tribos latinas, al séren antroduzidas a la agricultura i tamien scrabidon legalizada.

Ne l dreito romano clássico la "família natural" crece d'amportança - esta família ye baseada ne l casamiento i ne l bínclo de sangre. La família natural ye l'agrupamiento custituído solo de ls cónjuges i de sous filhos. La família natural ten por base l casamiento i las relaçones jurídicas del resultantes, antre ls cónjuges, i pais i filhos. Se nesta época predominaba ua strutura fameliar patriarcal an qu'un basto leque de pessonas se ancontraba sob l'outoridade de l mesmo xefe, ne ls tiempos mediebales (Eidade Média), las pessonas ampeçórun a star ligadas por bínclos matrimoniales, formando nuobas famílias. Dessas nuobas famílias fazie tamien parte la çcendéncia gerada que, assi, tenie dues famílias, la paterna i la materna.

Cula Reboluçon Francesa surgiran ls casamientos laicos ne l Oucidente i, cula Reboluçon Andustrial, tornórun-se frequentes ls mobimientos migratórios para cidades maiores, custruídas an redror de ls cumplexos andustriais. Estas mudanças demográficas ouriginórun l streitamiento de ls laços fameliares i las pequeinhas famílias, nun cenairo similar al qu'eisiste hoije an die. Las mulhieres saen de casa, antegrando la populaçon atiba, i la eiducaçon de ls filhos ye partilhada culas scuolas. Ls idosos deixan tamien de poder cuntar cul apoio direto de ls fameliares ne ls moldes pré-Reboluçones Francesa i Andustrial, sendo antregues als cuidados d'anstituiçones d'assisténcia (cf. MOREIRA, 2001). Na altura, la família era defenida cumo un “agregado doméstico (…) cumpuosto por pessonas ounidas por bínclos d'aliança, cunsanguenidade ó outros laços sociales, podendo ser restrita ó alargada” (MOREIRA, 2001, p. 22). Nesta defeniçon, nota-se l'ambiguidade motibada pula trasiçon antre l período anterior a las reboluçones, repersentada pulas refréncias a la família alargada, cula tendéncia reducionista qu'ampeçaba a anstalar-se refletida puls bínclos d'aliança matrimonial.

Na cultura oucidental, ua família ye defenida specificamente cumo un grupo de pessonas de mesmo sangre, ó ounidas legalmente (cumo ne l casamiento i na adoçon). Muitos etnólogos argumentan que la noçon de "sangre" cumo eilemiento d'unificaçon fameliar debe ser antendida metaforicamente; dízen qu'an muitas sociadades i culturas nó-oucidentales la família ye defenida por outros cunceitos que nun "sangre". La família poderie assi se custituir dua anstituiçon normalizada por ua série de regulamientos d'afeliaçon i aliança, aceitos puls nembros. Alguns destes regulamientos ambolben: la sogamia, la andogamia, l ancesto, la monogamia, la poligamia, i la poliandria.

La família ben-se trasformando atrabeç de ls tiempos, acumpanhando las mudanças relegiosas, eiquenómicas i sócio-culturales de l cuntesto an que se ancontran anseridas. Esta ye un spácio sócio-cultural que puode ser cuntinamente renobado i reconstruído; l cunceito de próssimo ancontra-se rializado mais qu'an outro spácio social qualquiera, i puode ser bisto cumo un spácio político de natureza criatiba i anspiradora sendo bital para qualquiera ciscunstáncia la trasmisson de balores socialmente aceitos.

Assi, la família deberá ser ancarada cumo un to qu'antegra cuntestos mais bastos cumo la quemunidade an que se ansere. D'ancuontro l'esta afirmaçon, [[JANOSIK i GREEN]], refíren que la família ye un “sistema de nembros anterdependentes que possuen dous atributos: quemunidade drento de la família i anteraçon cun outros nembros” (STANHOPE, 1999, p. 492).

Angels, an sou libro Ourige de la família de la propiadade pribada i de l stado, faç ua ligaçon de la família cula porduçon material, outelizando-se de l materialismo-hitórico-dialético i relacionando la monogamia cumo "propiadade pribada de a mulhier".

Atrabeç dua análeze de DNA, pesquisadores cordenados por Wolfgang Haak, de la Ounibersidade de Adelaide, na Oustrália, eidantificórun quatro cuorpos cumo sendo ua mai, un pai i sous dous filhos, de 8 ó 9 anhos i 4 ó 5 anhos. Cun ua eidade de 4600 anhos la çcubierta cunsiste ne l mais antigo registro genético molecular yá eidantificado dua família ne l mundo.

Família rial

Ber artigo percipal: Família rial

Outro tipo coincido de strutura fameliar son las famílias reales. Chama-se família rial la relaçon stendida de ls nembros dun soberano, giralmente dun stado monárquico. Ls nembros de las famílias reales recíben çtaque i prebilégio delantre l círclo social de sue nacion, sendo muitas bezes tenidos cumo personalidades políticas destes. Ua de las mais famosas famílias reales de l mundo ye la Família rial británica.

Bibliografie

• ALBES, José Carlos Moreira. Dreito Romano. Riu: Forense, 1977.
• MINUCHIN, Salbador – Famílias: Funcionamiento & Tratamiento. Porto Alegre: Artes Médicas, 1990. p. 25-69.
• SARACENO, Chiara – Sociologie de la Família, Lisboua: Stampa, 1997.
• STANHOPE, Marcia – Teories i Zambolbimiento Fameliar. In STANHOPE, Marcia ; LANCASTER, Jeanette – Anfermaige Quemunitária: Promoçon de Salude de Grupos, Famílias i Andibíduos. 1.ª ed. Lisboua : Lusociéncia, 1999. ISBN 972-8383-05-3. p. 492-514.
• Ourige de la família de la propiadade pribada i de l stado.

Ber tamien

• Carta de ls Dreitos de la Família
• Casa
• Casamiento
• Casamiento relegioso
• Centro de stória de la família
• Famílias cinta de la bielha
• Família na Doutrina Social de la Eigreija
• Genealogie
• Lei de Defesa de l Casamiento
• Relaçones fameliares
• Mulhier na stória

Lhigaçones sternas

• La Família. UNICEF - Fondo de las Naciones Ounidas pa la Anfáncia. Sítio an pertués, besitado an 24 d'abril de 2006.
• La Família Brasileira^{[lhigaçon einatiba]}. IBGE - Anstituto Brasileiro de Geografie i Statísticas. Sítio an pertués, spanhol i anglés, besitado an 24 d'abril de 2006.
• .com.br Anstituto Brasileiro de Dreito de Família^{[lhigaçon einatiba]}
• .com.br/doutrina/testo.asp?id=8911 Lei Marie de la Peinha^{[lhigaçon einatiba]}