Sistema de numeraçon
Un numeral ye un simblo ó grupo de simblos que repersenta un númaro nun detreminado anstante de l'eiboluçon de l'home. Ten-se que, nua detreminada scrita ó época, ls numerales defrenciórun-se de ls númaros de l mesmo modo que las palabras se defrenciórun de las cousas la que se refíren. Ls simblos "11", "onze" i "XI" (onze an latin) son numerales defrentes, repersentatibos de l mesmo númaro, solo scrito an lénguas i épocas defrentes. Este artigo debruça-se subre ls bários aspetos de ls sistemas de numerales. Ber tamien nomes de ls númaros.
| Sistemas de numeraçon por cultura | |
|---|---|
| Numerales hindu-arábico | |
| Árabe oucidental Árabe ouriental Família andiana |
Khmer Mongólico Thai |
| Numerales leste-asiáticos | |
| Chinés Counting rods Japonés |
Coreano Suzhou |
| Numerales alfabéticos | |
| Abjad Arménio Āryabhaṭa Cirílica |
Ge'ez Griego (jónio) Heibraico |
| Outros sistemas | |
| Ático Babilónica Brahmi Eigípcios Etrusco |
Inuíte Maia Romano Urnfield |
| Lista de sistemas de numeraçon | |
| Sistema de numeraçon posicional | |
| 5, 10, 15, 20 | |
| 2, 4, 8, 16, 32, 64 | |
| 3, 6, 9, 12, 24, 30, 36, 60 | |
| 1, 7, 13, 26 | |
Un sistema de numeraçon, (ó sistema numeral) ye un sistema an qu'un cunjunto de númaros son repersentados por numerales dua forma cunsistente. Puode ser bisto cumo l cuntesto que permite al numeral "11" ser anterpretado cumo l numeral romano para dous, l numeral binairo para trés ó l numeral decimal para onze.
An cundiçones eideales, un sistema de numeraçon debe:
- Repersentar ua grande cantidade de númaros úteles (s.: todos ls númaros anteiros, ó todos ls númaros reales);
- Dar la cada númaro repersentado ua única çcriçon (ó pul menos ua repersentaçon padron);
- Refletir las struturas algébricas i aritméticas de ls númaros.
Por eisemplo, la repersentaçon quemun decimal de ls númaros anteiros fornece la cada númaro anteiro ua repersentaçon única cumo ua sequéncia fenita de algarismos, culas ouparaçones aritméticas (adiçon, subtraçon, multiplicaçon i debison) stando persentes cumo ls algoritmos padrones de l'aritmética. Assi i to, quando la repersentaçon decimal ye ousada pa ls númaros racionales ó pa ls númaros reales, la repersentaçon deixa de ser padronizada: muitos númaros racionales ténen dous tipos de numerales, un padron que ten fin (por eisemplo 2,31), i outro que repete-se periodicamente (cumo 2,30999999...).
