Arqueologie
Arqueologie (de l griego, « archaios », antigo, i « logos », çcurso depuis studo, ciéncia) ye la deciplina científica que studa las culturas i ls modos de bida de l passado a partir de la análeze de bruxedos materiales. Ye ua ciéncia social, esto ye, que studa las sociadades, podendo ser tanto de las que inda eisisten, cumo las yá zaparecidas, atrabeç de sous restros materiales, séian estes mobles (cumo por eisemplo un oubjeto de arte, las bénus) ó oubjetos eimobles (cumo ye l causo de las struturas arquitetónicas). Ancluen-se tamien ne l sou campo de studos las anterbençones feitas pul home ne l meio ambiente.
La maiorie de l purmeiros arqueólogos, que aplicórun sue deciplina als studos de las antiguidades, definírun la arqueologie cumo l studo sistemático de ls restros materiales de la bida houmana yá zaparecida. Outros arqueólogos anfatizórun aspetos psicológico-cumportamentales i definiran la arqueologie cumo la recustruçon de la bida de l pobos antigos.
An alguns países la arqueologie ye cunsidrada cumo ua deciplina pertencente a la antropologie; anquanto esta se centra ne l studo de las culturas houmanas, la arqueologie dedica-se al studo de las manifestaçones materiales destas. Deste modo, anquanto las antigas geraçones de arqueólogos studában un antigo strumiento de cerámica cumo un eilemiento cronológico que ajudarie a poner-le ua data a la cultura que era oubjeto de studo, ó solo cumo un oubjeto cun un berdadeiro balor stético, ls antropólogos berian l mesmo oubjeto cumo un strumiento que les serbirie para cumprender l pensamiento, ls balores i la própia sociadade la que pertencírun.
Ambestigaçon arqueológica
eiditarLa ambestigaçon arqueológica relaciona-se fundamentalmente a la pré-stória i a las ceblizaçones de la antiguidade; inda assi, al lhargo de l redadeiro seclo, la metodologie arqueológica aplicou-se la etapas más recentes, cumo la Eidade Média ó l período andustrial. Na atualidade, ls arqueólogos dedícan-se cada beç más la fases tardies de la eiboluçon houmana, cumo la arqueologie andustrial.
La ambestigaçon arqueológica necessita de l auxílio de bários outros galhos cientificos (ciéncias naturales i sociales), assi cumo ye amportantíssimo adquirir l coincimiento ampírico de la populaçon que ne ls ambolbe ne l die-la-die, pus la fuonte oural ye quaije siempre l punto de einiciatiba pa l zambolbimento de algun studo. Questuma-se dezir que cada "belhico" que muorre ye ua biblioteca que arde, pus ye anformaçon que se perde.
La ambestigaçon nun ye solo la recolha de artefatos durante ua scabaçon ó solamente la pesquisa bibliográfica, l cuntato houmano ye mui amportante.
Ua ambestigaçon arqueológica ampeça siempre pula prospeçon!
Panorama pertués
eiditar
La arqueologie ten sido praticada an Pertual zde hai dous seclos, sendo anton eissencialmente un hobbie de melitares ó pessonas cun alguas posses i coincimientos stóricos. La queston de las graburas de l Val de l Cóa, an 1996, bino abrir las puortas a ua maior difuson de la profisson de arqueólogo i dou un ampulso amportante al recoincimiento de la arqueologie an Pertual, cula criaçon de l IPA i de la APA i cula aprobaçon de lhegislaçon specífica para la ária, sendo criados nuobos cursos ounibersitários de arqueologie, cumo l curso de la Ounibersidade de l Minho ó l de la Ounibersidade de l Porto (ua beç que antigamente éran cursos nun outónomos, dependentes de l cursos de Stória).
Alguns arqueólogos, cumo Martins Sarmento, ne l seclo XIX, ó Cláudio Torres, na atualidade, son figuras recoincidas ne l meio cultural pertués.