Mondin de Basto
Brason de {{{município}}} Bandeira de {{{município}}}
Brason Bandeira
[[Fexeiro:|250px]]

{{{lhegenda}}}

lhocalizaçon de Mondin de Basto
Gentílico Mondinense
Ária 171,87 km²
Populaçon 7493 hab. (2011)
Densidade populacional 43,60 hab./km²
N.º de freguesies 8
Fundaçon de l munecípio
(ó foral)
Region Norte
Subregion Abe
Çtrito Bila Rial
Antiga porbíncia Trás-los-Montes
i Alto Douro
Ourago San Cristóvão
Feriado municipal 25 de Júlio
Código postal 4880
Andereço de ls
Paços de l Cunceilho
Nun çponible
Sítio oufecial www.cm-mondimdebasto.pt
Andereço de
correio eiletrónico
geral@cm-mondimdebasto.pt
Munecípios de Pertual

Mondin de Basto (an pertués: Mondim de Basto) ye un munecípio pertués pertencente al Çtrito de Bila Rial, region Norte i sub-region NUTS III de l Támega, cun cerca de 7 493 habitantes, 3200 residentes na Bila que, cul mesmo nome, ye sede de l cunceilho.

Ye un munecípio cun 171,87 Km² de ária, subdebidido an 8 freguesies. L munecípio ye lhemitado a nordeste pul munecípio de Rieira de Pena, a suiste por Bila Rial, a sudoeste por Amarante, a oeste por Celorico de Basto i a noroiste por Cabeceiras de Basto.

Bila i sede de cunceilho, Mondin de Basto repousa nua chana fértil na borda squierda de l riu Támega i ne l sopé de la grandiosa pirámide berde de l Monte Farinha, coronado pula ermida de la Senhora de la Grácia.

Eiboluçon demográfica eiditar

Populaçon de l cunceilho de Mondin de Basto (1801 – 2011)
1801 1849 1900 1930 1960 1981 1991 2001 2011
2 725 4 068 7 641 8 398 10 328 9 904 9 518 8 573 7 493

Freguesies eiditar

Las freguesies de Mondin de Basto son las seguintes:

Stória eiditar

Hai quien diga que yá ls griegos i ls assírios andórun por Mondin, mas nada l puode garantir. Mais ciertos son ls tiempos castreijos, an qu'estes montes an buolta de Mondin éran férteis an populaçon. Ye nas eiminéncias castreijas que ten de se percurar las ouriges de l poboamiento desta tierra. Eilhi, a trezientos metros de l cruzeiro de Campos, lhiebanta-se l castro de l Castroeiro, que tamien poderie solo ser un género d'atalaia lhigada al sistema defensibo de l castro de ls Palhaços, esse l centro político i melitar de to esta region.

Ne l seclo II antes de Cristo, las lhegiones romanas sob l comando de l cónsul Décio Júnio Bruto ambadiran i cunquistórun todas estas tierras. Sabe-se qu'houbo heiróica resisténcia por parte de las tribos muntanhesas. Ne l'alto de la Senhora de la Grácia poderá tener eisistido la célebre cidade de Cinínia, adonde pontificaba la belicosa tribo de ls Tamecanos. Todos eilhes tubírun que se cunformar cula amposiçon romana de beniren poboar las partes baixas. Ampeçaba un período que se stenderie por quatro seclos. Era l tiempo de la romanizaçon. Las férteis tierras desta freguesie ían an pouco tiempo amostrar to la sue pordutebidade. Tenien ampeço las purmeiras formas d'ourganizaçon cebil i admenistratiba. Custruían-se stradas, que deixórun bruxedos an Pedrabedra, i puontes cumo la de Bilar de Biando, acerca de la bila. Fúrun splorados minérios i ansinada l'arte de trabalhar la teilha i l tijolo. Nacia l'andústria de tijoleiras de Carrazedo.

Por buolta de ls meados de l seclo XVII bamos ancontrar D. António Luís de Meneses, 1.º marqués de Marialba, cumo donatairo desta bila de Mondin. Fui agraciado cun aquel títalo por D. João IV, depuis de tener sido un de ls purmeiros l'aclamá-lo an 1 de Dezembre de 1640. Seguidamente prestou relebantes serbícios al Paíç durante las guerras de la Restouraçon. Puls ampeços de l seclo XVIII, la Cámara de Mondin, juntamente culas de Atei, Cerba i Ermelo apersentórun ua de criaçon dun Juiç de Fura nestes quatro cunceilhos. Esta criaçon era possible, segundo la sposiçon daquelas cámaras al marqués de Marialba, porque l território era rico i tenie populaçon suficiente para aguantar un magistrado. Fui scolhida la bila de Mondin para albergar la sede, por ser la melhor i maior poboaçon, lhocal adonde habie buonos eidifícios, comércio i ua feira todos ls meses. Nessa época Mondin tenie-se yá tornado l'ampério de ls curtumes, fornecendo to l Paíç de couro i calçado. An 1758, na sue mimória ouriginal, l pároco de la freguesie de S. Cristóvão diç tener l títalo de bigairo cun ua renda anual de 350 mil réis.

Património eiditar

L'eigreija matriç, totalmente modificada, apersenta de la primitiba traça un portal lhateral gótico. L cuorpo de la nabe ye cubierto por un teto de caixotones (al to 75 molduras). L'altar-mor enquadra un sumtuoso retábulo de talha dourada de l seclo XVIII. Alguas peças de prata, un turíbulo i ua nabeta, d'ouficinas de l Porto, balorizan l cunjunto de las sues alfaias. La Capielha de l Senhor ye un guapo i pequeinho templo de granito, de strutura románica, cun decoraçon barroca. L teto, de madeira, ye esquartelado i pintado. Las molduras de ls caixotones son de grande relebo. Antre las eimaiges cunserba-se ua de l seclo XVI.

La Casa de l Eiró, eidifício brasonado de l seclo XVIII, çtaca-se de l casario de la bila i segue l tipo quemun de las residéncias regionales de la época.

Atebidades eiquenómicas eiditar

An 2009 Mondin fui l munecípio de Pertual cul ganho médio mensal de ls trabalhadores por cunta d'outrén mais baixo cun un balor médio 616,7 ouros[1].

Agricultura i pecuária, andústrias de trasformaçon de madeira, de serralharie cebil, de calçado i téxtil, pedreiras, comércio i serbícios.

Fiestas i Romaries eiditar

Fiestas de l Cunceilho (a 25 de Júlio), S. Bartolomiu (a 24 de Agosto, an Pedrabedra i Bilhó), Santa Lhuzia (15 de Agosto, an Bilar de Biando), S. Gonçalo (an Campo) i Sumana Cultural de l Cunceilho (de 25 de Abril a 1 de Maio, cun carros alegóricos).

Lhocales d'antresse eiditar

- Senhora de la Grácia - Parque de Campismo - Casa de l Barreiro de Cima - Turismo rural - Cumplexo Restourante Casa de l Lhago i Piscina Municipal - Quinta de l Fondo - Praia Flubial - Parque de Lhazer de la Senhora de la Grácia - Campo de Ténis - Mini-golf - Net's bar - Castro Castoeiro (ne l lhugar de Campos – Mondin de Basto) - Fisgas de Ermelo - Puonte Rommánica de l Riu Cabril - Parque Florestal - Taberna Sancho Pança - Riu Támega - Old Bar

Gastronomie eiditar

Chibo assado, bino berde, milhos, anchidos.

Feiras eiditar

  • Quinzenal (als dies 2 i 22 de cada més)
  • Anual (Feira de la Tierra - Purmeiro fin de sumana de Agosto).

Lhigaçones sternas eiditar

Refréncias eiditar

Refréncias

 
L Commons ten ua catadorie cun eimaiges i outros fexeiros subre Mondim de Basto