Fafe

Cordenadas: 41° 27' N 8° 10' 30" O

**Fafe**

Brason	Bandeira
Praça 25 d'abril, an Fafe

Gentílico	Fafense
Ária	219,09 km²
Populaçon	50 633^[1] hab. (2011)
Densidade populacional	231,11 hab./km²
N.º de freguesies	36
Fundaçon de l munecípio (ó foral)	1513
Region	Norte
Subregion	Abe
Çtrito	Braga
Antiga porbíncia	Minho
Ourago	Nuossa Senhora de Antime (ourago de l cunceilho)
Feriado municipal	16 de Maio (Feiras Francas de Fafe)
Código postal	4820 - ___ Fafe
Andereço de ls Paços de l Cunceilho	Av. 5 de Outubro, 4824-501
Sítio oufecial	www.cm-fafe.pt
Andereço de correio eiletrónico	geral@cm-fafe.pt
Munecípios de Pertual

Fafe ye ua cidade pertuesa, situada ne l Çtrito de Braga, Region Norte i sub-region de l Abe (ua de las sub-regiones mais andustrializadas de l paíç), cun ua populaçon de 15 703 habitantes, cun ua ária ourbana de 7,50 Km², correspondente a la freguesie cul mesmo nome, i cun ua densidade populacional de 2 093,7 hab/Km²

Ye sede dun munecípio cun 219,09 Km² de ária i 50 633 habitantes (2011)^[1], ua queda de 3,4% an relaçon als Censos de 2001. L cunceilho stá subdebidido, até al momiento, an 36 freguesies. L munecípio ye lhemitado a norte puls munecípios de Póboa de Lhanhoso i Biera de l Minho, a lheste por Cabeceiras de Basto i Celorico de Basto, a sul por Felgueiras i a oeste por Guimaráes.

Stória

Cumo qualquiera outro cunceilho de l Bal de l Abe, Fafe tubo grande propenson pa l'eimigraçon. Na rialidade, l sec. XIX marcou las tierras de Fafe, subretodo cula fuorte ancidéncia eimigratória pa l Brasil, na época a tierra mais apropiada, a la percura de fertuna. Muitos destes eimigrantes trasportarian para Fafe las sues eiquenomies (muitas) aplicando-las na custruçon de guapos eidifícios i palacetes.

Ls anhos sessenta marcórun outra fase de grande eimigraçon, nomeadamente na corrida pa ls países de la Ouropa adonde a mano-de-obra era scassa - Almanha, Fráncia, Bélgica, Suíça i Lhuxemburgo. An menor scala, la África de l Sul, l Canadá i la Benezuela recebírun eimigrantes destas tierras, inda que pa l Brasil se fússen registando amiudadas çlocaçones. L mobimiento eimigratório ouperou grandes trasformaçones ne ls "usos i questumes" de ls fafenses, dun modo particular ne l pensamiento, na eiquenomie i na cultura, que permitiu un seneficatibo progresso ne l crecimiento eiquenómico, fruito de las trasferéncias de capitales i sue aplicaçon.

Estas mudanças i la "amportaçon" de culturas i pensamientos defrentes, ouperórun rializaçones de bulto, sendo desso un bun eisemplo la téxtil de l Bugio i la Cumpanha de Fiaçon i Tecidos de Fafe, qu'al tiempo, fúrun pioneiras an ourganizaçon, geston i porduçon, custituindo grandes pólos d'amprego i riqueza lhocal, bien cumo grande atraçon demográfica, na medida an que na freguesie de Fafe se anstalou giente de dibersas zonas de l cunceilho i de cunceilhos bezinos. Grácias a l'anstalaçon de la téxtil, l cunceilho sentiu l crecimiento de la sue riqueza i, por cunseguinte, biu melhorar l poder eiquenómico de las famílias.^[2]

Até 1840 l cunceilho tenie la zeignaçon de Montelongo ó Monte Lhongo.

Populaçon de l cunceilho de Montelongo (1801)
1801
7 573

Populaçon de l cunceilho de Fafe (1849 – 2011)
1849	1900	1930	1960	1981	1991	2001	2011
13 416	27 346	32 959	43 782	45 828	47 862	52 757	50 633

Arquitetura brasileira

Debido a l'eimigraçon pa l Brasil, l'arquitetura fafense tubo las sues purmeiras anfluéncias de las tierras de Bera Cruç. L maior eisemplo desso ye l Spital San José de Fafe, antegrado ne l Centro Spitalar de l Alto Abe. L'eidifício de l Spital de Fafe debe la sue custruçon al financiamiento de ls “Brasileiros de Torna – Biaige”, i eimigrantes ne l Brasil, sendo ua réplica arquitetónica d'outro, eisistente ne l Riu de Janeiro i propiadade de la Sociadade Pertuesa de Beneficéncia dessa cidade, cun statutos aprobados an sesson de la Assemblé giral de 17 de Maio de 1840.

Un grupo d'eimigrantes residentes na cidade de l Riu de Janeiro decidiu, an 8 de Abril de 1858, promober la custruçon, a la época, na Bila de Fafe, dun Spital de Caridade. An 6 de Janeiro de 1859 fui einougurada l lhançamiento de la purmeira piedra i, an 19 de Márcio de 1863 ye einougurada la purmeira fase de custruçon.

La Armandade de San José ó de la Misericórdie fui fundada an 23 de Márcio de 1862, cula finalidade de l'admenistrar, cunforme l que staba detreminado pul comisson de donatairos i fundadores.

La custruçon de l spital de San José de la Misericórdie de Fafe ye ampeçada quatro meses depuis de l'einouguraçon de l Spital Beneficéncia de l Riu de Janeiro, einougurado ne l die 16 de Setembre de 1858, custituindo l de Fafe ua replica quaije fiel. La custruçon de l Spital de Fafe, para alhá de ser ua cópia de l'eidifício brasileiro, custitui mais ua demunstraçon de la streita lhigaçon i bínclos de la quemunidade de ls ausentes ne l Riu de Janeiro, culs residentes, de l'altura, Bila de Fafe. ^[3]

L'eidifício de la Casa de la Cultura de Fafe, anterior Scuola Andustrial de Fafe, l Eidifício de l "Ex-Grémio", l Eidifício de l Club Fafense bien cumo eidifícios ne l Centro de la Cidade (sito na Praça 25 de Abril) tamien son eisemplos de l'arquitetura brasileira.

Geografie

Fafe queda nun bal antre la Serra de la Lhameira, ls Montes de la Peinha i outras muntanhas. Nua bista aérea çtacan-se trés rius lhadeados por arboledo i que se spreguiçan pula periferie de la cidade. San eilhes l Riu Fierro que ten la sue nacente pa l lhado de Moreira de Rei, l Riu de l Bugio qu'ampeça l sou percurso pa ls lhados de S. Genes i l Riu Bizela qu'acuolhe ls outros dous i zagua ne l Riu Abe. L Riu Bizela nace ne l Alto de Morgaír, na freguesie de Gontin, als 894m d'altitude, sendo este l punto mais alto de l cunceilho. L cunceilho ten ua altitude média de 550m.

Na década de 1990 fui custruída la Barraige de la Queimadela, na freguesie de la Queimadela, ne l lheito de l Riu Bizela, cul oubjetibo d'abastecer l cunceilho de Fafe cun auga, de forma mais eficiente, antes çponibelizada pula Central Hidroelétrica de Santa Rita, na Freguesie de Golanes. Hoije an die, ye ousado tamien cumo parque de lhazer i stá anserido an alguns percursos pedestres cumo punto de bejita.

Cultura

Triato - Cinema de Fafe

Ancerrado zde l percípio de ls anhos 80, por amenaçar ruína, la Cámara Municipal cunseguiu, an 2001, depuis d'aturadas negociaçones, adquirir l'eimoble, por 2,5 milhones d'ouros.

An 2008, adjudicou l'ampreitada de recuperaçon de l'eimoble pul balor de 4.175.111,89 ouros. To l cunjunto de l Triato-Cinema fui debidamente recuperado ne l ámbito de las obras de requalificaçon, para que l'eimoble puoda ser debolbido a la fruiçon de ls fafenses, cumo outrora, cun to l tipo d'artes de l spetaclo.

Por outro lhado, an sou redror fui custruído un eidifício para apoio técnico a las atebidades de l Triato-Cinema i qu'anclui tamien l'anstalaçon de la Academie de Música José Atalaya i la custruçon dun stúdio de cinema, que seran einougurados an data posterior.

L Triato-Cinema, qu'aprobeitou yá un eidifício antes eisistente ne l lhocal, fui einougurado, an 10 de Janeiro de 1924, cula célebre Cumpanha de Aura Abranches. Era cunsidrado, por essa altura, un de ls melhores triatos de la porbíncia i ribalizaba mesmo culs de las grandes cidades, an cunfuorto, lhuxo, comodidade i cundiçones de sigurança pa ls artistas i l público.

L cinema serie antroduzido ne l Triato pouco mais de trés meses passado l'abiertura, an 20 de Abril de 1924, anquanto l cinema sonoro aparece an finales de 1932.

Ne ls purmeiros anhos d'eisisténcia de la casa de spetaclos, por eiqui passórun las mais famosas cumpanhas de triato de l paíç (Lhucília Simones, Amélia Rey Colaço, Maria Matos, Chaby Pinheiro, Ester Leão, Cremilda de Oliveira, Rafael Marques, Palmira Bastos i Laura Alves, antre outras). A partir de ls anhos 30 de l seclo XX, la casa fui basicamente un lhocal d'eisibiçon de cinema, l que se manterie até al final de la sue bida útele, quando fui mandada ancerrar pula Direçon Giral de Spetaclos.

Para alhá de l triato i de l cinema, la casa de spetaclos fui outelizada al lhongo de ls sous anhos d'atebidade pulas coletebidades lhocales para amostráren las sues porduçones, bien cumo pa la rializaçon de fiestas de Antruido i outras atebidades, cumo sessones de propaganda política de l'ouposiçon al Stado Nuobo.

Património

Admenistraçon Lhocal i Ourdenamiento de l Território

Freguesies

San 36 las freguesies de l cunceilho, sendo menos poboadas a la medida que ne ls afastamos de l cunceilho. Faç-se sentir mais esse eifeito nas freguesies mais a norte i nordeste de l cunceilho.

Atualmente solo Fafe ten statuto de cidade zde 23 de Agosto de 1986 (tenendo sido eilebado a bila an 1840). Yá San Romon de Arones ten statuto de Bila zde 12 de Júnio de 2009.

Atualmente, podemos debedir las freguesies (ó árias) an trés catadories:

Árias Predominantemente Rurales

San árias (ó freguesies) predominantemente rurales (APR) aqueilhas que nun cumpren ls requesitos para ser, nin árias mediamente ourbanas (AMU), nin árias predominantemente ourbanas (APU). An Fafe, son 12 las freguesies que se ansíren neste requesito:

Árias Mediamente Ourbanas

San árias (ó freguesies) mediamente ourbanas (AMU) aqueilhas que nun cumpren ls requesitos para ser árias predominantemente ourbanas (APU), mas que son freguesies que possuen densidade populacional superior a 100 habitantes/Km2 i anferior ó eigual a 500 habitantes/Km2, ó qu'antegren un lhugar cun populaçon residente superior ó eigual a 2000 habitantes i anferior a 5000 habitantes, nun ancluídas na ária predominantemente. An Fafe, son 21 las freguesies que se ansíren neste requesito:

Árias Predominantemente Ourbanas

San árias (ó freguesies) predominantemente ourbanas (AMU) aqueilhas que cumpren ls seguintes requesitos:

freguesies ourbanas – freguesies que possuan ua densidade populacional superior a 500 habitantes/Km2 ó qu'antegren un lhugar cun populaçon residente superior ó eigual a 5000 habitantes;
freguesies semiurbanas – freguesies cuntíguas a las freguesies ourbanas, ancluídas na ária ourbana segundo ourientaçones i critérios de funcionalidade i planeamiento, que possuan densidade populacional superior a 100 habitantes/Km2 i anferior ó eigual a 500 habitantes/Km2, ó qu'antegren un lhugar cun populaçon residente superior ó eigual a 2000 habitantes i anferior a 5000 habitantes, i freguesies que solo por si rebesten la natureza de predominantemente ourbanas d'acuordo cun ourientaçones i critérios de funcionalidade i planeamiento;
Freguesies sedes de cunceilho cun populaçon residente superior a 5000 habitantes.

An Fafe, son 3 las freguesies que se ansíren neste requesito: