L abc pertués (an pertués: alfabeto português) stá baseado ne l abc lhatino i ye cumpuosto por 26 letras, ancluindo las letras K, W, i Y, de acuordo cul Acuordo Ourtográfico de la Lhéngua Pertuesa de 1990. Antigamente, las letras K, W, i Y éran outelizadas solo an palabras strangeiras, símbolos, abrebiaturas, adjetibos, sustantibos de nomes própios i palabras strangeiras.[1][2][3][4]

Letras eiditar

Númaro Letra Nome de la letra an pertués AFA
Grande Pequeinha
1 A a á /a/, /ɐ/, /ə/
2 B b /b/
3 C c /k/, /s/
4 D d /d/
5 E e é /e/, /ɛ/, /i/
6 F f efe, fê /f/
7 G g gê, gué /g/, /ʒ/
8 H h agá
9 I i i /i/
10 J j jota, ji /ʒ/
11 K k capa, cá /k/
12 L l ele, lê /l/, /u̯/
13 M m eme, éme, mê /m/, /~/
14 N n ene, nê /n/, /~/
15 O o ó /o/, /ɔ/, /u/
16 P p /p/
17 Q q quê /k/
18 R r erre, rê /ʁ/, /ɾ/
19 S s esse /s/, /z/
20 T t /t/
21 U u u /u/
22 V v /v/
23 W w dâblio, dáblio, dábliu, dabliú, duplo vê, vê dobrado /u/, /v/
24 X x xis /ʃ/, /ks/, /s/, /z/
25 Y y ípsilon, i grego /i/
26 Z z /z/, /s/

Diacríticos, dígrafos, trígrafos i repersentaçones fonéticas eiditar

Diacrítico AFA
Á, á /a/
Ã, ã /ɐ̃/
Â, â /ɐ/, /ɐ̃/
À, à /a/
Ç, ç /s/
É, é /ɛ/
Ê, ê /e/
Í, í /i/
Ó, ó /ɔ/
Ô, ô /o/
Õ, õ /õ/
Ú, ú /u/
Ch, ch /ʃ/
Dj, dj /dʒ/
Gu, gu /gu/, /g/
Lh, lh /ʎ/
Nh, nh /ɲ/
Qu, qu /ku/, /k/
Rr, rr /ʁ/
Sc, sc /s/, /sk/
Sç, sç /s/
Sh, sh /ʃ/
Ss, ss /s/
Tch, tch /tʃ/
Xc, xc /s, /sk/
Xs, xs /s/
Zz, zz /ts/

Assentos gráficos i sinales diacríticos eiditar

Acrecentan-se al abc ls seguintes símbolos diacríticos:

  • ~ (Til): nasaliza la bogal "a" i ls ditongos "ae", "oe" i "ao" — ã / ãe / õe / ão.
  • ¸ (Cedilha): atrebui a la letra "c" l sonido de la letra "s" delantre de "a", "o" i "u" — ç.
  • ^ (Assento circunflexo): andica la sílaba tónica i cerra l timbre de las bogales "a", "e" i "o", ne ls causos an que se requer assentuaçon gráfica — â / ê / ô.
  • ´ (Assento agudo): andica la sílaba tónica i abre l timbre de las bogales ne ls causos an que se requer assentuaçon gráfica — á / é / í / ó / ú.
  • ` (Assento grabe): outelizado pa marcar l causo datibo femenino (à), por ouposiçon a "ao" (masculino), i de ls pornomes "aquele" (aquel), "aquela" (aqueilha) i "aquilo" (aqueilho, aquilho) - à. L assento grabe andica la oucorréncia de l fenómeno lhenguístico coincido cumo crase.
  • ¨ (Trema): La sue outelizaçon fui botada fuora pa palabras de la lhéngua pertuesa en 2009, solo ye outelizado an palabras strangeiras i sous deribados, tal cumo ne ls demales paízes zde 1945.

La outelizaçon de l assento gráfico, agudo ó circunflexo, ye neçaira pa assinalar las palabras sdrúxulas, las oxítonas quando treminan an "a(s)", "e(s)", "o(s)", "em" ó "ens", ls monossílabos tónicos treminados an "a(s)", "e(s)", ó "o(s)", i las paroxítonas cun qualquiera outra terminaçon acolhá destas.

Refréncias

  1. Lúcia Vaz Pedro (7 de febreiro de 2016). «O novo alfabeto português». Jornal de Notícias (an pertués) 
  2. «Acordo Ortográfico da Língua Portuguesa» (PDF) (an pertués). Porto Editora. Cunsultado an 8 de febreiro de 2016 
  3. Fernando Venâncio Peixoto da Fonseca (17 de márcio de 2005). «Sobre o nome das letras» (an pertués). Ciberdúvidas da Língua Portuguesa 
  4. «Convenções e Transcrição Fonética». Centro Virtual Camões (an pertués). Anstituto Camões. Cunsultado an 8 de febreiro de 2016 
  Este artigo ye un rabisco. Tu puodes ajudar la Biquipédia acrecentando-lo.