Sholen Asch (an iídiche שלום אש) ó Shalon Asch (Kutno, Polónia 1880- Londres, Anglaterra 1957) fui un scritor i jornalista, nacido dua família judie tradecional. Franqueou la tradiçon i biajou pul mundo to, para alhá de tener sido un grande scritor iídiche.

De Kutno a la Barsóbia eiditar

Romancista iídiche, dramaturgo i ansaísta, Sholen Asch naciu an 1880 an Kutno, na Polónia, na época ua cidade sob dominaçon russa. Ouriundo dua família de dieç filhos, ultra-ourtodoxa, recebiu ua eiducaçon moço tradecional i formaçon talmúdica. Als 17 anhos, sous pais l'ambiórun la Włocławek, adonde serie tutorado por un scribon público, i ampeçou-se an outros lénguas i na literatura profana. Fui anton la Barsóbia, l núcleo de la bida literária judie na Polónia. Ampeça a screbir an heibraico mas, grácias a las anfluéncias de l grande scritor I. L. Peretç, passa a screbir an iídiche, dando sclusebidade l'este léngua. An sous purmeiros anhos an Barsóbia, conhece i casa-se cun Mathilde, filha de l scritor judiu polaco M. M. Shapiro.

Un grande biajante eiditar

Antes de la Purmeira Guerra Mundial, Asch bai als Stados Ounidos adonde publica ne l jornal iídiche Forbets, nun retornando a la Polónia antes de l cunflito se anstalar na Fráncia. Depuis de 1938, retorna als Stados Ounidos adonde publica la maiorie de sues obras. Antes de falecer an Londres an 1957, passa sous radadeiros anhos an Bat Yan, subúrbio de Telabibe nua casa depuis cumbertida an Museu Sholen Asch.

Obras mais célebres eiditar

La trilogie: "Trés cidades"

  • Tio Moisés
  • L jude i ls Salmos
  • La santificaçon de l nome

Sous romances de temas crestianos:

  • L Nazareno - "Nun l poder de recordar, i si l poder de squecer, custitui ua de las cundiçones neçairas a la nuossa eisisténcia."
  • L'apóstolo
  • Marie mai de Dius

Sou radadeiro romance, scrito an 1955 antitula-se L Profeta. 

Ligaçones sternas eiditar