Nota: Pa outros segneficados, cunsulta Quelor (zambiguaçon).
Quelores de l spetro besible
Quelor Cumprimiento de óndia Frequéncia
burmeilho ~ 625-740 nn ~ 480-405 THç
lharanja ~ 590-625 nn ~ 510-480 THç
amarielho ~ 565-590 nn ~ 530-510 THç
berde ~ 500-565 nn ~ 600-530 THç
ciano ~ 485-500 nn ~ 620-600 THç
azul ~ 440-485 nn ~ 680-620 THç
bioleta ~ 380-440 nn ~ 790-680 THç

Spetro Cuntino

Feito para monitors na gamma 1.5.

La quelor ye ua percepçon bisual probocada pula açon dun feixe de fótones subre células specializadas de la retina, que trasmiten, atrabeç d'anformaçon pré-processada al nerbo ótico, ampressones pa l sistema nerboso.[1]

A quelor dun oubjeto ye detreminada pula frequéncia de la óndia qu'el reflete. Un oubjeto terá detreminada quelor se nun absorber ls cumprimientos de óndia que corresponden àquela quelor. Assi, un oubjeto ye burmeilho se absorbe preferencialmente las frequéncias fura de l burmeilho.

A quelor ye relacionada culs defrentes cumprimientos de óndia de l spetro eiletromagnético. San percebidas pulas pessonas, an faixa specífica, i por alguns animales atrabeç de ls uorgones de bison, cumo ua sensaçon que ne ls permite defrenciar ls oubjetos de l spácio cun maior percison.

Cunsidrando las quelores cumo luç, a quelor branca resulta de la subreposiçon de todas las quelores purmárias (amarielho, azul i burmeilho), anquanto l negro ye l'auséncia de luç. Ua luç branca puode ser decumposta an todas las quelores (l spetro) por meio dun prisma. Na natureza, esta decumposiçon ourigina un cinta de la bielha.

Teorie de a quelor eiditar

 Ber artigo percipal: Teorie de las Quelores
 
Misturas aditibas de quelores
 
Misturas subtratibas de quelores

Quando se fala de quelor, hai que çtinguir antre a quelor oubtida aditibamente (quelor luç) ó a quelor oubtida subtratibamente (quelor pigmiento).

Ne l purmeiro causo, chamado de sistema RGB,[2] tenemos ls oubjetos qu'eimiten luç (monitors, telebison, lhanternas, etc.) an que l'adiçon de defrentes cumprimientos de óndia de las quelores purmárias de luç Burmeilho + Azul (cobalto) + Berde = Branco.

Ne l segundo sistema (subtratibo ó quelor pigmiento) eiremos manchar ua superfice sin pigmentaçon (branca) misturando-le las quelores secundárias de la luç (tamien chamadas de purmárias an artes plásticas); Ciano + Magenta + Amarielho.

Este sistema corresponde al "CMY" de las ampressoras i sirbe para oubter quelor cun pigmientos (tintas i oubjetos nó-eimissores de luç). Subtraindo ls trés pigmientos, tenemos ua matiç de quelor mui scura, muitas bezes cunfundida cul negro.

L sistema "CMYK" ye outelizado pula andústria gráfica ne ls dibersos porcessos d'ampresson, cumo por eisemplo: l Ouff-Set, i l porcesso Flexográfico, bastante ousado na ampresson d'etiquetas i ambalaiges.

L "K" de la sigla "CMYK" corresponde a a quelor "Negro" (an anglés, "Black"), sendo que las outras son:

  • C = Cyan (ciano)
  • M = Magenta
  • Y = Yellow (amarielho)
  • K = Black (negro)

Alguns studiosos afirman que la lhetra "K" ye ousada pa l "Negro" ("Black") cumo refréncia la palabra "Key", qu'an anglés senefica "Chabe". L "Negro" ye cunsidrado cumo "quelor chabe" na andústria gráfica, ua beç qu'el ye ousado para defenir detalhes de las eimaiges. Outros afirman que la lhetra "K" de la palabra "blacK" fui scolhida pus, la sigla "B" ye ousada pul "Blue" = "Azul" de l sistema RGB.

Las quelores purmárias de luç son las mesmas secundárias de pigmiento, tal cumo las secundárias de luç son las purmárias de pigmiento. Las quelores purmárias de pigmiento cumbinadas dues la dues, na mesma proporçon, gírun l seguinte resultado:

  • magenta + amarielho = burmeilho
  • amarielho + ciano = berde
  • ciano + magenta = azul cobalto

Focos de luç purmária cumbinados dous la dous gírun l seguinte resultado:

  • azul cobalto + burmeilho = magenta
  • burmeilho + berde = amarielho
  • berde + azul cobalto = ciano

La percipal defrença antre un cuorpo azul (eiluminado por luç branca) i ua fuonte eimissora azul ye de que l pigmiento azul stá a absorber l berde i l burmeilho refletindo solo azul anquanto que la fuonte eimissora de luç azul eimite efetibamente solo azul. Se l'oubjeto fusse eiluminado por essa luç el cuntinarie a parecer azul. Mas se fusse iluminado por ua luç amarielha (luç Burmeilha + Berde) l cuorpo parecerie negro.

Nota-se inda qu'antes de l'ambençon de l prisma i de la debison de l spetro de la luç branca (beija tamien difraçon), nada çto era coincido, pul qu'inda hoije ye ansinado nas nuossas scuolas que Amarielho/Azul/Burmeilho son las quelores purmárias de las quales todas las outras son passibles de ser fabricadas, l que nun ye ancorreto. Las quelores percebidas por nuossos recetores bisuales nun corresponden a las quelores ancontradas na Natureza.[sin fuontes?]

Na natureza, amarielho, azul i burmeilho son las quelores d'adonde todas las outras se ouriginan a partir de sues cumbinaçones:

  • amarielho + azul = berde
  • burmeilho + amarielho = lharanja
  • azul + burmeilho = roixo

La cumbinaçon de quelores purmárias forman quelores secundárias, que cumbinadas cun quelores secundárias forman quelores terciárias i assi por delantre.

Percepçon de a quelor eiditar

 
Quando bisto an tamanho ampliado, esta eimaige cuntén cerca de 16 milhones de pixels, cada un correspondente a ua bariaçon de quelor de l squema RGB. L uolho houmano ten capacidade para çtinguir cerca de 10 milhones de quelores defrentes.

A quelor ye percebida atrabeç de la bison. L uolho houmano ye capaç de perceber a quelor atrabeç de ls cones (células-cones). La percepçon de a quelor ye mui amportante pa la cumprenson dun ambiente.[3]

A quelor ye algo que ne ls ye tan fameliar que se torna para nós defícel cumprender qu'eilha nun corresponde a propiadades físicas de l mundo mas si a la sue repersentaçon anterna, an nible cerebral. Ó seia, ls oubjetos nun ténen quelor; a quelor corresponde a ua sensaçon anterna probocada por stímulos físicos de natureza mui defrente que dan ourige a la percepçon de la mesma quelor por un ser houmano. Nun notamos, por eisemplo, nanhue defrença fundamental na quelor de ls oubjetos fameliares quando se dá ua mudança na eiluminaçon. Pa l nuosso sistema bisual, las quelores de la piel i de ls rostros de las pessonas i las quelores de ls fruitos permanecen fundamentalmente ambariables, ambora seia tan defícel cunseguir qu'esse tipo d'oubjeto quede cula quelor cierta nun monitor de telebison.

A quelor nun ten solo a ber culs uolhos i cula retina mas tamien cula anformaçon persente ne l cérebro. Anquanto, cun ua eiluminaçon pobre, un detreminado oubjeto quelor de lharanja puode ser bisto cumo sendo amarelhado ó abermelhado, bemos normalmente mais facilmente cula sue quelor cierta , lharanja, porque ye un oubjeto de que conhecemos purfeitamente a quelor. I, se ousarmos durante algun tiempo oclos cun lhentes que son berdes dun lhado i burmeilhas de l'outro, depuis, quando tiramos ls oclos, bemos durante algun tiempo todo sberdeado, quando miramos para un lhado, i todo abermelhado, quando miramos pa l'outro. L cérebro daprendiu a corregir a quelor cun que «pinta» ls oubjetos para eilhes tenéren a quelor que se lhembra qu'eilhes ténen; i demora algun tiempo a perceber que debe depuis deixar de fazer essa correçon.

La chamada custáncia de a quelor ye este fenómeno que faç cun que la maiorie de las quelores de las superfices pareçan manter aprossimadamente la sue aparéncia mesmo quando bistas sob eiluminaçon mui defrente. L sistema nerboso, a partir de la radiaçon detetada pula retina, strai aqueilho que ye ambariante sob mudanças d'eiluminaçon. Ambora la radiaçon mude, la nuossa minte reconhece ciertos padrones custantes ne ls stímulos percetibos, agrupando i classeficando fenómenos defrentes cumo se fússen eiguales. L que bemos nun ye satamente «l que stá alhá fura», mas corresponde a un modelo simplificado de la rialidade que ye de certeza mui mais útele pa la nuossa subrebibéncia.

Ls ourganismos cumplexos nun reaige diretamente als stímulos físicos an si, mas si a l'anformaçon subre ls stímulos repersentada anternamente por padrones d'atebidade neuronal. Se ls stímulos fornecen anformaçon subre a quelor, ye solo porque la culidade sensorial, la que chamamos quelor, eimerge ne ls macanismos sensoriales pul porcesso de daprendizaige i ye por estes porjetada subre ls stímulos. I ua grande bariadade de cumbinaçones de stímulos mui defrentes puoden gerar esse mesmo padron d'atebidade neuronal correspondente a un mesmo atributo dua culidade sensorial. San essas culidades sensoriales que permiten als seres bibos detetar la persença de quemido ó de predadores, sob cundiçones de luç defrentes i an ambiente bariados. Corresponden a un modelo simplificado de l mundo que permite ua abaluaçon rápida de situaçones cumplexas i que se mostrou útele i adequado a la manutençon dua dada spece.

L nuosso sistema sensorial faç eimergir to un cuntino mui basto de quelores culas defrenças de tonalidades que nós daprendemos a categorizar, associando detreminados nomes la ciertas bandas de tonalidade (cun ua defeniçon stremamente baga). Ye este hábito houmano de categorizar que ne ls faç eimaginar que l nuosso sistema nerboso faç ua deteçon «oubjetiba» dua detreminada quelor qu'eisiste ne l mundo sterior.

Círclo cromático eiditar

A quelor puode ser repersentada outelizando un círclo cromático. Un círclo de quelor ye ua maneira de repersentar l spetro besible de forma circular. Las quelores son arrumadas an sequéncia nua circunferéncia na orde de la frequéncia spetral.

Cumbinaçon de quelores eiditar

Ls artistas, zeigners i arquitetos úsan las quelores para causar situaçones na percepçon houmana. Las quelores puoden se cumbinar para geraçon destes eifeitos. Por eisemplo, puode se cunseguir, cun correta cumbinaçon, un ambiente mais calmo, ua pintura mais suabe, zde qu'usemos percentaiges de quelores proporcionales i relacionadas.

Cultura i anfluéncia eiditar

 
Lhápeç de quelor.

Culturas çtintas puoden tener defrentes seneficados para detreminadas quelores. A quelor burmeilha fui outelizada ne l Ampério Romano, fui outelizada cumo matriç stética pul partido nazista assi cumo por anarquistas, quemunistas, socialistas i sindicalistas cumo quelor simblo de l mobimiento ouperairo anternacional, simbolizando l sangre derramado puls trabalhadores an sue lhuita por emancipaçon. Usualmente ye tamien la quelor predominante outelizada an redes d'alimentaçon fast fod. L burmeilho ye a quelor de l sangre i naturalmente proboca ua reaçon de atençon ne ls andibíduos.

Outras quelores possuen seneficados defrentes an culturas defrentes, cumo por eisemplo l lhuto.

A quelor, eilemiento andissociable de l nuosso cotidiano, eiserce special amportança subretodo nas Artes Bisuales.

Na Pintura, Scultura, Arquitetura, Moda, Cerámica, Artes Gráficas, Retrato, Cinema, Spetaclo, etc., eilha ye geradora d'emoçones i sensaçones.

A quelor ten bida an si mesma i siempre atraiu i causou ne l ser houmano de todas las épocas, predileçon por detreminadas harmonias d'acuordo specialmente cun fatores de ceblizaçon, eiboluçon de l gusto i specialmente pulas anfluéncias i diretrizes que l'arte marca.

Atrabeç de la teorie de a quelor, de l'uso de bárias gamas cromáticas, de la sue aplicaçon i spurmentaçon práticas, eiran ser menistrados coincimientos que le permitiron çcubrir i splorar por si mesmo l mundo straordinairo de la "HARMONIA DAS CORES" i passar a sprimir-se cun maior sigurança atrabeç de l cromatismo. Antre todo quelores que cumbinan s.ː rosa i magenta, azul celhestre, etc..

Psicologie de las quelores eiditar

Na cultura oucidental, las quelores puoden tener alguns seneficados,[4] alguns studiosos afirman que puoden porbocar lhembranças i sensaçones a las pessonas. A las bezes, las pessonas ne l anho-nuobo colocan roupas cun quelores specíficas para, ne l'anho seguinte, tener l que a quelor repersenta.

S: se ua pessona passa l'anho nuobo de berde, eilha puode asperar sperança pa l'anho seguinte. Muitas pessonas passan de branco, sperando la paç.

  • Cinza: eilegáncia, houmildade, respeito, reberéncia, sutileza;
  • Burmeilho: peixon, fuorça, einergie, amor, lhiderança, masculenidade, poder, alegrie (na China), peligro, fuogo, rábia, reboluçon, "pare";
  • Azul: harmonia, cunfidéncia, cunserbadorismo, austeridade, monotonia, dependéncia, tecnologie, lhibardade, salude;
  • Ciano: tranquelidade, paç, sossego, lhimpeza, frescor;
  • Berde: natureza, primabera, fertelidade, mocidade, zambolbimiento, riqueza, denheiro, buona suorte, ciúmes, ganáncia, sperança;
  • Amarielha: belocidade, cuncentraçon, outimismo, alegrie, felicidade, eidealismo, riqueza (ouro), fraqueza, denheiro;
  • Magenta: lhuxúria, sofisticaçon, sensualidade, femenelidade, zeio;
  • Bioleta: spiritualidade, criatebidade, rialeza, sabedorie, resplandecéncia, delor;
  • Alaranjado: einergie, criatebidade, eiquilíbrio, entusiasmo, lhudismo;
  • Branco: pureza, inocéncia, reberéncia, paç, simplicidade, sterelidade, rendiçon, ounion;
  • Negro: poder, modernidade, sofisticaçon, formalidade, muorte, medo, anonimato, rábia, mistério, azar;
  • Castanho: sólido, siguro, calmo, natureza, rústico, stabelidade, estagnaçon, peso, aspereza.

Ber tamien eiditar

 
Wikiquote
L Wikiquote ten ua coleçon de citaçones de ó subre: Quelor.
  • Cromoterapie
  • Teorie de las quelores
  • Tabela de quelores
  • Lhista de quelores
  • Modelos de quelor:
    • CMYK - (de l'anglés Cyan, Magenta, Yellow, Key) Ciano, Magenta, Amarielho i Negro (key); sistema de quelores outelizado an gráfica i pigmientos
    • Grayscale - (an negro i branco)
    • HLS - (de l'anglés Hue, Lightness, Saturation)
    • HSB - (de l'anglés Hue, Saturation, Brightness)
    • HSB - (de l'anglés Hue, Saturation, Balue)
    • Lhab - cuntén un canhal "La", un canhal "B" i un terceiro "L" zeignado por lhightness'.
    • RGB - (de l'anglés Red, Gren, Blue) Burmeilho, Berde, Azul; sistema de quelores outelizado an lhuzes i, por cunsequéncia, na eiletrónica i recursos bisuales eiletrónicos cumo l bídeo
    • RYB - (de l'anglés Red, Yellow, Blue), Burmeilho, Amarielho i Azul; sistema stórico de quelores i outelizado an artes plásticas, ambora cientificamente inexato
  • Carga de quelor (física)
  • Luç
  • Quelor-luç

Refréncias

  1. «Quelor: Fenómeno Ótico». Ounibersidade Federal de l Pará. 26 de júlio de 2009. Cunsultado an 31 de janeiro de 2012 
  2. «Fundamientos de la Colorimetrie» (PDF). Pontifícia Ounibersidade Católica de l Riu de Janeiro. Cunsultado an 31 de janeiro de 2012 
  3. .com/t-br/tutorials/color-percetion.htn «La Percepçon de las Quelores» Cunsulte valor |url= (ajuda). Cambridge in Colour. Cunsultado an 31 de janeiro de 2012 
  4. .com/cunteudos/teorie_quelor/ «Teorie de la Quelor» Cunsulte valor |url= (ajuda). Ansinar EBT. Cunsultado an 31 de janeiro de 2012 

Bibliografie eiditar

  • Pedrosa, Israel. De a quelor a a quelor ineisistente, Riu de Janeiro: Senac eiditoras, 1977.