Plutarco (an griego antigo: Πλούταρχος, traslit.Ploútarkhos, AFI: [plŭːtarkʰls]) ó Lucius Mestrius Plutarchus (an griego, Λούκιος Μέστριος Πλούταρχος), ca. 46 d.C. – 120 d.C., fui un storiador, biógrafo, ansaísta i filósofo médio platónico griego, coincido percipalmente por sues obras Bidas Paralelas i Moralia.

Bida eiditar

Pertencente a ua família proeminente, naciu an Queroneia, na Beócia, a cerca de 30 quilómetros la leste de Delfos Biajou pula Ásia i pul Eigito, bibeu algun tiempo an Roma i fui sacerdote de Apolo an Delfos an 95 d.C. L sou einorme prestígio baliu-le l'oubtençon de dreitos de cidadano an Delfos, Atenas i mesmo an Roma (Mestrius Plutarchus).

Estudou matemática e filosofia no Academia de Atenas sob Amônio de Atenas de 66 a 67. 

Passado cuncluir sue eiducaçon, besitou l Eigito. La "sabedorie de ls eigípcios" siempre fascinou ls griegos i, neste período, Alexandria, cun sue famosa biblioteca, era un amportante centro de l'atebidade anteletual griega.

L'eibento mais amportante de sue bida, ye sin dúbeda quando biajou pa la Eitália i para Roma, adonde daprendiu un pouco de latin. An Roma, pesquisou subre antiguidades i lecionou filosofie i outros assuntos. Muitas dessas aulas fúrun depuis refeitas por el an bários pequeinhos tratados, subre bários assuntos sob l títalo de Moralia. 

An algun momiento, Plutarco assumiu cidadanie romana. Cumo eibidenciado por sou nuobo nome, 'Lucius Mestrius Plutarchus', l sou patrocinador pa la cidadanie era Lucius Mestrius Florus, un cónsul romano de quien Plutarco tamien usou cumo ua fuonte stórica para sou scrito La bida de Oto. 

Plutarco morriu antre ls anhos 119 i 120 an Delfos. 

Trabalho cumo magistrado i ambaixador eiditar

Para alhá de sues funçones cumo sacerdote de l Templo de Delfos, Plutarco tamien fui un magistrado an Queroneia i repersentou sue pátria an bárias missones an países strangeiros. Plutarco acupaba l cargo d'arconte an sou munecípio natal, probabelmente, solo un porjeto anual que, probabelmente, serbiu mais dua beç. El acupou-se cun todos ls pequeinhos assuntos de la cidade i rializabs até las mais houmildes tarefas.

Bidas Paralelas eiditar

Ls purmeiros trabalhos biográficos scritos por Plutarco éran las bidas de ls amperadores romanos, de Augusto la Bitélio. Destas, restórun solo las Bidas de Galba i Oton. De las obras La Bida de Tibério i La Bida de Nero eisisten solo fragmientos, fornecidos por Damáscio (La Bida de Tibério, cf. an sue obra Bida de Isidoro) i pul própio Plutarco (Bida de Nero, cf. Galba 2.1), respetibamente. Estes purmeiras biografies de ls amperadores fúrun probabelmente publicadas sob la Dinastie de ls Flábios, ó durante l reinado de Nerba (96–98 d.C.).

Filosofie eiditar

 
Provável busto de Plutarco, no Museu Arqueológico de Delfos.

Plutarco era un platónico, mas tamien era abierto l'anfluéncia de ls Peripatéticos, tendendo an alguns detalhes até mesmo al Stoicismo, anque sue polémica contra ls sous percípios. El rejeitou an absoluto solamente l Eipicurismo. Antressado an questones morales i relegiosas, atribuiu pouca amportança a las questones teóricas i dubidou de la possibelidade d'algun die estas questones séren resolbidas.

An ouposiçon al materialismo stoico i al "ateísmo" eipicurista, alimentou l'eideia de Dius que staba mais d'acuordo cun Platon i adotou un segundo percípio (díade), la fin de splicar l mundo fenomenal. Inda assi el buscou esse percípio nun nua matéria andeterminada, mas na maligna alma de l mundo que zde l'ampeço stá ligada a la matéria, mas ne l momiento de la criaçon era chena de rezon i fura arranjada por eilha, assi, l'alma de l mundo fui trasformada an alma debina de l mundo, mas cuntinou a funcionar cumo la fuonte de to l mal.

Ligaçones sternas eiditar