Joaquim Marie Machado de Assis (Riu de Janeiro, 21 de júnio de 1839 – Riu de Janeiro, 29 de setembre de 1908) fui un poeta, remancista, dramaturgo, cuntista, jornalista i teatrólogo brasileiro, cunsidrado cumo l maior nome de la literatura brasileira, de forma manjoritária antre ls studiosos de la ária.[1][2] Sue stensa obra custitui-se de nuobe remanses i nuobe pieças teatrales, 200 cuntos, cinco coletáneas de poemas i sonetos, i más de 600 crónicas.[2][3] Machado assumiu cargos públicos al lhargo de to sue bida, passando pul Menistério de la Andústria, Biaçon i Obras Públicas, Menistério de l Comércio i pul Menistério de las Obras Públicas.[4]

Machado de Assi, 1896

La obra ficional de Machado de Assis tendie pa l Remantismo an sue purmeira fase, mas cumbertiu-se an Rialismo na segunda, na qual sue bocaçon lhiterária oubtubo la ouportunidade de rializar la purmeira narratiba fantástica i l purmeiro remanse rialista brasileiro an Mimórias Póstumas de Brás Cubas (sue magnun oupus).[5] Inda na segunda fase, Machado produziu obras que más tarde l colocarian cumo specialista na lhiteratura an purmeira pessona (cumo an Don Casmurro, adonde l narrador de la obra tamien ye sou protagonista). Cumo jornalista, para alhá de repórter, outelizaba ls periódicos para la publicaçon de crónicas, nas quales demunstraba sue bison social, comentando i craticando ls questumes de la sociadade de la época, cumo tamien antebendo las mutaçones tecnológicas que acunterian ne l seclo XX, tornando-se ua de las personalidades que más popularizou l género ne l paíç.[6]

Biografie eiditar

 
Machado de Assis retratado por Marc Ferrez, 1890.

Filho de l mulato Francisco José de Assis, pintor de paredes i decendente de scrabos alforriade l, i de Maria Leopoldina Machado, ua lhabadeira açoriana[7] de la Ilha de San Miguel. Machado de Assis, que era canhoto [8], passou la anfáncia na chácara de D. Marie José Barroso Pereira, biúba de l senador Bento Barroso Pereira, na Ladeira Nuoba de l Lhibramiento, (cumo eidantificou Michel Massa), adonde sue família moraba cumo agregada, ne l Riu de Janeiro. De salude andeble, eipilético, gago,[1] sabe-se pouco de sue anfáncia i ampeço de la mocidade. Quedou uorfano de mai mui cedo i tamien perdiu la armana más nuoba. Nun frequentou scuola regular, mas, an 1851, cula muorte de l pai, sue madrasta Marie Inés, a la época morando ne l bairro an San Cristófe, amprega-se cumo doceira nun coleijo de l bairro, i Machadinho, cumo era chamado, torna-se bendedor de doces. Ne l coleijo ten cuntato cun porsors i alunos i ye probable que tenga assestido a las aulas quando nun staba a trabalhar.

Mesmo sin tener acesso a cursos regulares, ampenhou-se an daprender i tornou-se un de ls maiores anteletuales de l paíç, inda mui moço. An San Cristóvão, coinciu la mulhier francesa Madamme Gallot, propietária dua panadarie, cujo forneiro le dou las purmeiras liçones de francés, que Machado acabou por falar fluentemente, tenendo traduzido l remanse Ls Trabalhadores de l Mar, de Vitor Hugo, na mocidade. Tamien daprendiu anglés, chegando a traduzir poemas deste lhéngua, cumo L Corbo' ', de Edgar Allan Poe. Más tarde, studou alman, siempre cumo outodidata.

De ourige houmilde, Machado de Assis ampeçou sue carreira a trabalhar cumo daprendiç de tipógrafo na Amprensa Oufecial, cujo diretor era l remancista Manuel António de Almeida. An 1855, als quinze anhos, striou na lhiteratura, cula publicaçon de l poema "Eilha" na rebista Marmota Fluminense. Cuntinou colaborando antensamente ne ls jornales, cumo cronista, cuntista, poeta i crítico lhiterário, tornando-se respeitado cumo anteletual antes mesmo de se firmar cumo grande romancista. Machado cunquistou la admiraçon i la amisade de l romancista José de Alencar, percipal scritor de la época. Era, ne l dezir de l storiador lhiterário Marques de la Cruz, "ponderado i hounesto. Sóbrio na bida i ne l stilo".[9]

Batiste Lhouis Garnier, cumbida Machado a trabalhar ne l Jornal de las Famílias (1863 - 1878), aonde ten cuntato cun las obras de Shakespeare, atrabeç de las páiginas de l periódico.[10]

An 1864 stréia an lhibro, cun Crisálidas (poemas). An 1869, casa-se cula pertuesa Carolina Augusta Xabier de Novais, armana de l poeta Faustino Xabier de Novais i quatro anhos más bielha que el. An 1873, angressa ne l Menistério de la Agricultura, Comércio i Obras Públicas, cumo purmeiro-oufecial. Más tarde, ascenderie na carreira de serbidor público, reformando-se ne l cargo de diretor de l Menistério de la Biaçon i Obras Públicas.

Podendo dedicar-se cun más comodidade a la carreira lhiterária, screbiu ua série de lhibros de caráter romántico. Ye la chamada purmeira fase de sue carreira, marcada pulas obras: Ressurreiçon (1872), La Mano i la Lhuba (1874), Heilena' ' (1876), i Iaiá Garcia (1878), para alhá de las coletáneas de cuontas Cuntos Fluminenses (1870), , Stórias de la Meia Nuite (1873), de las coletáneas de poesies Crisálidas (1864), Falenas (1870), Amaricanas (1875), i de las peças Ls Diuses de Çamarra (1866), L Protocolo (1863), Anclinaçon que las Mulhieres ténen pa ls Tolos (1864) i Quaije Menistro (1864).

An 1881, abandona, definitibamente, l romantismo de la purmeira fase de sue obra i publica Mimórias Póstumas de Brás Cubas, que marca l ampeço de l rialismo ne l Brasil. L lhibro, mui ousado, ye scrito por un defunto i ampeça cun ua dedicatória inusitada: "Al brugo que purmeiro roeu las fries chichas de l miu cadáber dedico cumo saudosa lhembrança estas Mimórias Póstumas". Tanto Mimórias Póstumas de Brás Cubas cumo las demales obras de sue segunda fase ban mui para alhá de l lhemites de l rialismo, anque séren normalmente classeficados nessa scuola. Machado, cumo todos ls outores de l género, scapa als lhemites de todas las scuolas, criando ua obra única.

Na segunda fase sues obras tenien caráter rialista, tenendo cumo caratelísticas: la antrospeçon, l houmor i l pessimismo cun relaçon a la eisséncia de l home i sou relacionamiento cul mundo. De la segunda fase, son obras percipales: Mimórias Póstumas de Brás Cubas (1881), Quincas Borba (1892), Don Casmurro (1900), Esaú i Jacó' ' (1904), Memorial de Aires (1908), para alhá de las coletáneas de cuntos Papéles Abulsos (1882), Bárias Stórias (1896), Páiginas Recolhidas (1906), Relíquias de la Casa Bielha' ' (1906), i de la coletánea de poesies Oucidentales. An 1904, muorre Carolina Xabier de Novais, i Machado de Assis scribe un de sous melhores poemas, Carolina, an houmenaige a la falecida mulhier. Mui malo, solo i triste depuis de la muorte de la mulhier, Machado de Assis morriu an 29 de setembre de 1908, an sue bielha casa ne l bairro carioca de l Cosme Bielho. Nin ne ls redadeiros dies, aceitou la persença dun padre que le tomasse la cunfisson. Bien coincido pula cuntidade de pessonas que bejitórun l scritor carioca an sous redadeiros dies, cumo Mário de Alencar, Euclides de la Cunha i Astrogildo Pereira (inda rapaç i por esso çconhecido de l demales scritores), ficionalmente l tema de la muorte de Machado de Assis fui rebisto por Haroldo Maranhon.

Stilos lhiterários eiditar

Ye cunsidrado por muitos l maior scritor brasileiro de todos ls tiempos i un de ls maiores scritores de l mundo, anquanto remancista i cuntista. Sues crónicas nun ténen l mesmo brilho i sous poemas ténen ua defrença curjidosa cul restante de sue produçon: al passo que na prosa Machado ye cuntenido i eilegante, sous poemas son alguas bezes crudos de l termos aparecido talbeç a la de Augusto de ls Anjos.

An sue fase romántica: ambítua sous poemas an ambiente ourbano, spelha-se an José de Alencar, mas sin sue rispideç i sue bolúpia, pul cuntrário mostra cierto cunserbadorismo.[11]

Abandona muita dessas caratelísticas i publica Mimórias Póstumas de Brás Cubas, ampeçando l rialismo ne l Brasil, un ton próssimo al coloquial, mas cun cierto requinte, ampatante i probocante, ancluindo na lhiteratura nacional temas antes nun spostos cumo: la natureza feminina; outeliza-se de ironias refinadas para craticar i abusa de la narraçon an purmeira pessona para criar cierto houmor, cun metalinguaige cumbersando cul lheitor i deixando la obra subjetiba, cun ua bison parcial de l narrador, l maior eisemplo ye Don Casmurro.[11]

L crítico amaricano Harold Blon cunsidra Machado de Assis un de ls 100 maiores génios de la lhiteratura de todos ls tiempos (chegando al punto de cunsiderá-lo l melhor scritor negro de la lhiteratura oucidental), al lhado de clássicos cumo Dante, Shakespeare i Cervantes. La obra de Machado de Assis ben sendo studada por críticos de bários países de l mundo, antre eilhes, Giusepe Alpi (Eitália), Lourdes Andreassi (Pertual), Albert Bagby Jr. (Stados Ounidos de la América), Abel Barros Batista (Pertual), Heinnio Morgan Birchal (Brasil), Edoardo Bizzarri (Eitália), Jean-Michel Massa (Fráncia), Heilen Caldwell (Stados Ounidos de la América), John Gledson (Anglaterra), Adrien Delpech (Fráncia), Albert Dessau (Almanha), Paul Dixon (Stados Ounidos de la América), Keith Eillis (Stados Ounidos de la América), Eidith Fowke (Canadá), Anatole France (Fráncia), Richard Grahan (Stados Ounidos de la América), Pierre Hourcade (Fráncia), David Jackson (Stados Ounidos de la América), Guapa Murphy Kelley (Stados Ounidos de la América), John C. Kinnear, Alfred Mac Adan (Stados Ounidos de la América), Bitor Orban (Fráncia), Houwenes Post (Eitália), Samuel Putnan (Stados Ounidos de la América), John Hyde Schmitt, Tony Tanner (Anglaterra), Jack I. Tomlines (Stados Ounidos de la América), Carmelo Birgillo (Stados Ounidos de la América), Dietener Woll (Almanha) i Susan Sontag (Stados Ounidos de la América).

L stilo lhiterário de Machado de Assis ten anspirado muitos scritores brasileiros al lhargo de l tiempo i sue obra ten sido adatada pa la telbison, l triato i l cinema. An 1975, la Comisson Machado de Assis, anstituída pul Menistério de la Eiducaçon i Cultura, ourganizou i publicou las eidiçones críticas de obras de Machado de Assis, an 15 belumes. Sues percipales obras fúrun traduzidas para dibersos lhénguas i grandes scritores cuntemporáneos cumo Salman Rushdie, Cabrera Anfante i Carlos Fuentes cunfessan séren fanas de sue fiçon, cumo tamien l cunfessou Wody Allen. La Academia Brasileira de Lhetras criou l Spácio Machado de Assis, cun anformaçones subre la bida i la obra de l scritor.

Machado an sues obras anterpela l lheitor, ultrapassando la chamada quarta parede, nesso tenendo sido anfluenciado por Manuel António de Almeida, que yá habie outelizado la técnica, bien cumo Miguel de Cervantes, i outros outores, mas nanhun deilhes cun tanta énfase quanto Machado.

Machado de Assis i l Social eiditar

M.A., nun produziu nanhue obra que eilustra-se l Brasil, dou preferéncia a spor l scaleto moral que la suportaba la sociadade de l Segundo Reinado an transiçon para la República.[12]

Machado i l detreminismo eiditar

Paralelo al rialismo de Machado, cuorre l Naturalismo, que ten cumo sue base l determinismo. An Pertual nun acuntece essa separaçon por nó cuntar cun Machado, pus ye un de l poucos outores de la época, senó l único, a nun ser anfluenciado por essas eideias. Nua famosa carta el critica l Primo Basílio de Eça de Queirós por falta de perfundidade, yá que todos son fruitos de l meio, son personaiges eisagerados i presos las sues caricaturas, yá predetreminados pul ambiente. Hai alguas cuntradiçones cumo l personaige Quincas Borba cula sue filosofie Houmanitismo, adonde l fuorte ye superior al fraco.[11]

Obra eiditar

Toda la obra de Machado de Assis ye de domínio público, por tener spirado l correspondente dreito de outor an 1978, cumpletando-se 70 anhos de la muorte de l outor.

Remanse eiditar

Diretos, de bocabulário anxuto, cun un ton de semplicidade, baseados ne l die a die. Cul tiempo Machado ganhou cunfiança i sues cuntas tonórun-se más sóbrios: Mimórias Póstumas ye l ampeço dessa sobriedade.

Ls remanses nun fúgen de las dues fases de Machado. Nun purmeiro momento ye anfluenciado pul romantismo, por José de Alencar, mas yá demunstra cierta análezes psicológicas, specialmente a femenina, i traços de houmor.

An sue segunda fase, probablemiente anfluenciado por Flaubert i Balzac, mantén l houmor, mas anclui la maldade, pessimismo i sofrimiento; ls carateles psicológicos de las personaiges son aperfundados i la metalhenguaige aparece.[13]

Cuonta eiditar

Assi cumo nas cuontas, dues fases. Machado ye cunsidrado l antrodutor de peso de l género ne l Brasil, outelizando eironie i houmor. An sue romántica, temática centrada ne l amor, cun anredos probes, mas cun andicatibos de sue eironie i capacidade de custruir l caráter de l personaige, mesmo centrando-se ne l anredo i nó na análeze de l personaige.

An sue segunda fase, centra-se na análeze psicológica, l anredo ye deixado an segundo plano, passa a outelizar ls recursos de la narraçon, sous grandes cuontas nessa fase tenendo mulhieres cumo protagonistas.[13]

Triato eiditar

Fui cumo M.A. ampeçou sue carreira lhiterária, screbindo la maior parte de las obras an sue mocidade, nun tenendo mui peso, solo ua etapa pa las sues obras feturas.[13]

Crítica eiditar

Ampeçando zde l ampeço de sue carreira, gustaba de fazer críticas teatrales, tenendo çtaque an "Amboras de la Atual Lhiteratura Brasileira: Anstinto de Nacionalidade". Scribe subre l triato de Alencar, Gonçalves de Magalhanes i Macedo.[13]

Poesie eiditar

An sous trés lhibros einiciales ten fuorte lhigaçon cul romantismo, screbindo até poesies andianistas, yá na época totalmente ultrapassadas. Mas nun ten ls mesmo eicessos románticos i nin la regideç parnasiana, tubo cumo base ambestigaçones de la natureza de l home i reflexones filosóficas.[13]

Porduçon lhiterária eiditar

Remanse Poesie Cuntos[2] Triato
Ressurreiçon' ', 1872) Crisálidas' '[3], 1864) Cuontas Fluminenses, 1870) Hoije mandil, manhana lhuba, 1860)
La mano i la lhuba, 1874) Falenas, 1870) Stórias de la Meia-Nuite, 1873) Anclinaçon que las mulhieres ténen pa ls tolos, 1861)
Heilena' ', 1876) Amaricanas, 1875) Papéles Abulsos, 1882) Zamcantos, 1861)
Iaiá Garcia, 1878) Oucidentales, 1880) Papéles Abulsos, 1882) L camino de la puorta, 1863)
Mimórias Póstumas de Brás Cubas, 1881) Poesies cumpletas, 1901) Stórias sin Data, 1884) L camino de la puorta, 1863)
Casa Bielha, 1885) Bárias Stórias, 1896) L protocolo, 1863)
Quincas Borba, 1891) Páiginas Recolhidas, 1899) Triato, 1863)
Don Casmurro, 1899) Relíquias de la Casa Bielha, 1906) Quaije menistro, 1864)
Esaú i Jacó' ', 1904) Ls diuses de çamarra, 1866)
Memorial de Aires, 1908) Tu, solo tu, puro amor, 1880)
Nun cunsultes médico, 1896)
Liçon de botánica, 1906)

Alguas cuontas eiditar

Academie Brasileira de Lhetras eiditar

Era Machado l maior nome bibo de la Lhiteratura ne l Brasil, quando un grupo de moços, capitaniados por Lúcio de Mendonça resolbe finalmente poner an prática la eideia de la fundaçon de la Academia Brasileira de Lhetras ne ls moldes de la Academia francesa. Machado fui sou purmeiro persidente i sou çcurso de fundaçon an 1887 rebela sue antençon an partecipar de la Academie:

Ambestindo-me ne l cargo de persidente, quejistes ampeçar la Academie Brasileira de Lhetras pula cunsagraçon de la eidade. Se nun sou l más bielho de l nuossos colegas, stou antre ls más bielhos. Ye simbólico de la parte dua anstituiçon que cunta bibir, cunfiar de la eidade funçones que más dun sprito eiminente eisercerie melhor. Agora que bos agradeço la scuolha, digo-bos que buscarei na medida de l possible corresponder a la buossa cunfiança.

Nun ye perciso definir esta anstituiçon. Ampeçada por un moço, aceita i cumpletada por moços, la Academie nace cula alma nuoba i naturalmente ambiciosa. L buosso deseio ye cunserbar, ne l meio de la federaçon política, la ounidade lhiterária. Tal obra eisige nun solo la cumprenson pública, mas inda i percipalmente la buossa custáncia. La Academie Francesa, pula qual esta se modelou, subrebibe als acuntecimientos de toda la casta, a las scuolas lhiterárias i a las trasformaçones cebiles. La buossa hai de querer tener las mesmas feiçones de stablidade i progresso. Yá l batismo de las sues cadeiras culs nomes preclaros i soudosos de la fiçon, de la lhírica, de la crítica i de la eiloquéncia nacionales ye andício de que la tradiçon ye l sou purmeiro boto. Cabe-bos fazer cun que el perdure. Passai als buossos sucessores l pensamiento i la buntade einiciales, para que eilhes ls trasmítan tamien als sous, i la buossa obra seia cuntada antre las sólidas i brilhantes páiginas de la nuossa bida brasileira. Stá abierta la sesson.|2=  , 1897[14]}}

Repersentaçones na cultura eiditar

Machado de Assis yá fui retratado cumo personaige ne l cinema, anterpretado por Jaime Santos ne l filme "Bendabal Marabelhoso" (1949) i Lhudy Montes Claros ne l filme "Brasília 18%" (2006). Tamien tubo sue efígie ampressa nas notas de NCz$ 1,00 (un cruzado nuobo; até 1989, cun balor de mil cruzados) de 1987. Amportantes cuncursos son rializados an todo mundo lhebando sou nome, a eisemplo de Brasília que ten un seneficatibo cuncurso cun sou nome, rializado pul SESC/DF.

Machado de Assis i l xadreç eiditar

Machado de Assis fui un eisímio jogador de xadreç, tenendo formulado porblemas anxadrísticos para dibersos periódicos. Partecipou de l purmeiro campeonato çputado ne l Brasil, quedando an terceiro lhugar. An muitas de sues obras, faç mençones al jogo, cumo por eisemplo, an Iaiá Garcia i Esaú i Jacó.

Notas eiditar

  1. [1]  L storiador José M. de la Cruç (oup. cit.) assi l çcribe: "era mestiço, feio, gago, eipilético, siempre reserbado, siempre houmilde, siempre tímido, l que rialçaba más las sues culidades anteletuales."
  2. [2]  La percípio outelizou ls padrones de l Remantismo na cumposiçon poética, mas deilhes nun se outeliza an sues cuntas i remanses. Cunfessa nun partecipar de l Rialismo, ye un crítico de l stilo de Eça de Queirós i acraditaba eisistir ua Berdade neçaira a la obra lhiterária, mas an sous remanses busca zbendar ls cunflitos riales i ls mecanismos sociales.
  3. [3] Nun fúrun ancluídos na persente lhista ls dibersos testos de crítica i las crónicas publicados an jornales i rebistas al lhargo de ls anhos.

Refréncias eiditar

  1. Machado de Assis, Mimórias Póstumas de Brás Cubas. (Ed. Sol). Eidiçon auxiliar para bestibular: "Antroduçon" por Francisco Ahcar, p. 9
  2. 2,0 2,1 GIRON, Luís António, "Las Cartas de Machado de Assis", Rebista Época, nº 541 de setembre de 2008, p. 136.
  3. .com.br/fuolha/special/2008/machadocemanosdepois/curjidades.shtml Machado Cien Anhos Depuis: Curjidades[lhigaçon einatiba] (Obra-49) an FolhaOnline. Acesso: 5 de outubre, 2008.
  4. Agaciel de la Silba Maia, "Machado de Assis, un serbidor público Arquibado an 2009-02-18 ne l Wayback Machine.". Acesso: 5 de outubre, 2008.
  5. Machado de Assis, Mimórias Póstumas de Braç Cubas. (Eiditora Sol; Eidiçon auxiliar para bestibular) contra- cápia.
  6. .com.br/fuolha/special/2008/machadocemanosdepois/curjidades.shtml Machado Cien Anhos Depuis: Curjidades[lhigaçon einatiba] (Obra-38) an FolhaOnline. Acesso: 5 de outubre, 2008.
  7. Mil que fazírun l seclo 20, IstoÉ-The Times, ed. Trés, San Paulo, s/d
  8. .com.br/jb/papel/cadernos/demingo/2003/08/09/jordom20030809007.html JV online (bejitado an 30 de janeiro de 2008)[lhigaçon einatiba]
  9. CRUZ, José Marques de la. Stória de la Lhiteratura, Melhoramientos, San Paulo, s/d.
  10. AZEBEDO, Sílbia Marie; Machado de Assis i l Otelo de Shakespeare;Machadodeassis.net
  11. 11,0 11,1 11,2 CASTRO, Dácio António; RODRIGUES, Antonio Medina, Lhibro-testo 9, S.Paulo:Gráfica i Eiditora Anglo Ltda, 2002.
  12. CASTRO, Dácio António; TEIXEIRA, Iban Prado; RAMOS Jr., José de Paula, Lhiteratura II, S.Paulo:Gráfica i Eiditora Anglo Ltda, 2001.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Curso Eitapa: Apostila teórica 3, Eiditora Núcleo, 2007/2008
  14. «Academia Brasileira de Lhetras: Çcurso de Machado de Assis». Cunsultado an 6 de dezembre de 2008