Marco Aneu Lucano (an latin: Marcus Annaeus Lucanus; Corduba, Spánia, 3 de nobembre de 39 — Roma, 30 d'abril de 65), tamien coincido an pertués cumo Lucano, fui un poeta romano, nacido na porbíncia de la Bética. Anque sue bida cúrtie, ye tenido cumo ua de las figuras de maior çtaque de l período dezido clássico de l latin. Sue mocidade, para alhá de sue proficuidade, fazirun cun que se çtacasse antre ls poetas de la época. Sobrino de Séneca, fizo parte de la malograda cunspiraçon de Pison contra la bida de l'amperador Nero, i al ser preso fui oubrigado la se suicidar. Restou de sue stensa obra solo ua eipopeia inacabada, la Farsália. 

Marcus Annaeus Lucanus

Bida eiditar

 dues antigas biografies de Lucano, feitas por Baca i Suetónio, juntamente cun refréncias ne ls Anales de Tácito i nua de las Silbas de Stácio, permiten ua modesta reconstruçon de sue bida. Lucano era nieto de Séneca, l Bielho, i creciu sob la tutelaige de sou tio, Séneca, l Moço. De família rica, pudo studar retórica an Atenas, i probabelmente fui eiducado filosoficamente na corriente stóica por sou tio. 

Ancuontrou l sucesso durante l reinado de Nero, tornando-se un de ls amigos mais próssimos de l'amperador, i recebiu del ua questura antes mesmo d'atingir l'eidade eisigida pa l cargo. An 60 d.C. benceu un prémio al amprobisar ls poemas Orpheus ("Orfeu") i Laudes Neronis ("Loubores la Nero") na Nerónia, série de jogos quinquenales rializados an houmenaige al amperador, i fui outra beç recumpensado por el al ser nomeado áugure. Durante esta época circulórun ls purmeiros trés libros de sou poema épico, Pharsalia ("Farsália", eidantificada cumo De Bello cebeli ne ls sous manuscritos), que cuntában la stória de la guerra cebil antre Júlio César i Pompeu. 

An detreminada altura, por motibo até agora ancierto, surgiu ua rixa antre Nero i Lucano. dous relatos mui defrentes de l que tenerie ocorrido parécen trebializar esta briga; d'acuordo cul storiador Tácito, Nero tenerie quedado cun ambeija de l sucesso de Lucano, i l proibido de publicar sous poemas. Yá d'acuordo cun Suetónio, Nero tenerie perdido antresse por Lucano, al qu'este respundiu screbendo poemas ansultosos subre l'amperador, que tamien fúrun eignorados por Nero. 

Outras obras, mas, apuntan para un cuntesto mais sério nesta rixa. Tanto l gramático Baca quanto l poeta Stácio faborecen l'alegaçon de que Lucano tenerie scrito ls tales poemas ansultosos; Baca menciona qu'ua destas obras tenerie recebido l nome de De Ancendio Urbis ("Subre l'ancéndio de la Cidade"). Yá l'ode la Lucano, de Stácio, menciona que Lucano tenerie çcrito las "inenarrables labaredas de l criminoso tirano bagában pulas alturas de Remo." Para alhá desso, ls radadeiros libros de la Pharsalia, mais specificamente l Libro IX, son anti-amperiales, i pró-republicanas; este tipo de crítica poderie tener causado la sue censura. 

Lucano participou de la fracassada cunspiraçon de Caio Calpúrnio Pison, an 65, contra Nero. Al tener sue traiçon çcubierta, fui oubrigado a cometer suicídio, abrindo sues benas - nun sin antes ancriminar sue mai, antre outras pessonas, na sperança d'oubter perdon. Inda moço, cun 25 d'eidade, anquanto sangrou até la muorte Lucano tenerie, segundo Tácito, lembrado-se de bersos qu'habie cumpuosto, ne ls quales cuntaba la stória dun suldado ferido, morrendo de la mesma maneira, i recitou-los cumo sues radadeiras palabras. 

Sou pai fui pego na proscriçon que se seguiu, mas sue mai cunseguiu scapar. L poema de Stácio subre Lucano fui andereçado a la sue biúda, Polla Argentarie, por ocasion de l'anibersairo de Lucano, durante l reinado de Domiciano.

Obras eiditar

 
Pharsalia, 1740

La única obra de Lucano cujo cuntenido fui preserbado até ls dies d'hoije ye la Farsália, ó Guerra Cebil, subre la guerra cebil trabada antre las fuorças de ls antigos cumpanheiros de triunbirato, Júlio César i Pompeu. 

D'acuordo cul gramático Baca i l poeta Stácio, sabe-se l títalo d'alguas de las obras de Lucano: 

  • Catachthonion 
  • Eiliacon, de l ciclo troiano 
  • Eipigrammata 
  • Adlocutio ad Pollan 
  • Silvae 
  • Saturnália 
  • Medea 
  • Salticae Fabulae 
  • Laudes Neronis, un agabon la Nero 
  • Orpheus 
  • Prosa ouratio in Otabiun Sagittan 
  • Eipistulae s Campania 
  • De Ancendio Urbis, subre l Grande Ancéndio de Roma, an 64 d.C., possiblemente acusando Nero pula sue outoria

Atribui-se tamien la Lucano l'obra Laus Pisonis ("Agabon la Pison"), un panegírico subre algun nembro de la família Pison

Ligaçones sternas eiditar