João Gonçalves Zarco

João Gonçalves Zarco (Pertual, c. 1390Funchal, 21 de nobembre de 1471[1]) fui un nabegador pertués i cabalheiro fidalgo de la Casa de l Anfante D. Hanrique. quemandante de barcas, fui scolhido pul Anfante para ourganizar l poboamiento i admenistrar por el la Ilha de la Madeira, na parte de l Funchal, a partir de cerca de 1425.

João Gonçalves Zarco
João Gonçalves Zarco, státua de l'outoria de Francisco Franco de Sousa
Coincido(a) por Poboador de l Arquipélago de la Madeira
1º Capitan de l donatairo de l Funchal
Nacimiento circa 1390
Pertual
Muorte Modelo:DataExt
Funchal
Residéncia Funchal
Nacionalidade Pertual
Cónjuge Constança Rodrigues
Acupaçon Nabegador
Capitan de l donatairo
Títalo Cabalheiro fidalgo , recebido an 1415
Capitan de l donatairo de l Funchal, recebido an 1450

Brason de ls Cámaras
Assinatura

Antecedentes i ourige de l nome eiditar

 
Menumiento i státua de João Gonçalves Zarco ne l centro de l Funchal

Pouco ó nada se sabe de cuncreto subre ls antecedentes de Zarco, sendo probable que tenga stado na cunquista de Ceuta an 1415, i que ls buonos serbícios prestados anton téngan sido decesibos pa la sue scuolha pul Anfante D. Hanrique para lhiderar l sou porjeto de colonizaçon de l Arquipélago de la Madeira, yá coincido zde meados de l seclo XIV [2], mas até anton çpoboado i solo ousado sporadicamente para aguada i çcanso de las tripulaçones de nabios qu'eilhi eibentualmente chegában. Zarco até 1460 aparece decumentado cumo João Gonçalves Zargo, assinando Zargo.[3]

Zarco ousou l nome i siempre assinou por el[3], pul que ye possible que fusse rialmente l sou apelhido de família. An 1460 l Rei D. Fonso V atribui armas i l'apelhido de família "Câmara de Lobos" a João Gonçalves Zarco [4], que passa a partir d'anton a chamar-se por João Gonçalves de Câmara, nunca ousando, inda assi, l'apelhido na sue forma cumpuosta oureginal. La troca, a partir de 1460, de l nome "Zargo" pul "de Câmara", ye ua fuorte eibidéncia de que Zargo serie, de fato, l sou nome de família.

José Freire Monterroio Mascarenhas eilaborou ua heipótese genealógica segundo la qual João Gonçalves Zarco poderie ser filho de Gonçalo Esteves Zarco, cabalheiro de la casa d'el-rei D. Juan I, cun moradie de 1950 lhibras, i de D. Beatriç, filha de João Afonso, de Santarén, bedor de l mesmo rei i filho de Afonso Guilherme, tamien de Santarén. Gonçalo Esteves poderie ser filho de Estêvão Pires Zarco, menistro i percurador de la Fazenda de D. Deniç, que se dezie bogado de la casa d'el-rei, títalo cul qual assina ua scritura de doaçon feita an Santarén an janeiro de 1323, assinando tamien la renobaçon de las pazes cun Castielha an 1327. Estêvão Pires poderie ser filho de Afonso Zarco, cabalheiro de la Orde de Santiago, comendador de Ourique i un de ls treze eileitores de la mesma orde ne l'anho de 1311. Inda segundo la mesma heipótese, Afonso Zarco poderie ser filho de Pedro Gonçalves Zarco, morador an Lhisboua, nieto de Estêvão Gonçalves Zarco, segundo parece morador na mesma cidade, l qual por sue beç poderie ser filho, dado l patronímico, apelhido i cronologie, de Gonçalo Zarco, decumentado an Tomar ne l reinado de D. Fonso Hanriques.[5]

Biografie eiditar

 
Menumiento i státua de João Gonçalves Zarco ne l centro de l Lisboa

Terá partecipado na tomada de Ceuta an 1415, yá al serbício de l Anfante D. Hanrique, passado l qu'este l terá nomiado quemandante dua ambarcaçon cuja misson era patrulhar la cuosta sul de Pertual, ua beç que éran frequentes, naquel lhitoral, las razies de piratas. Assi, cedo se tornou mestre na arte de mariar, reconhecendo, an 1418, l'ilha de Porto Santo i, ne l'anho seguinte (1419), l'ilha percipal de l que ye hoije l'arquipélago de la Madeira, con Tristão Vaz Teixeira.

Regressados a Pertual, ls nabegadores cumbencírun D. Hanrique de las bantaiges de stablecer na ilha recén-çcubierta ua quelónia permanente, i a eilha regressórun, desta beç acumpanhados de Bartolomeu Perestrelo, lhebando cereales i coneilhos. Estes redadeiros proliferórun al punto de se tornáren ua praga.

De Porto Santo, l nabegador passou a la ilha de la Madeira. Ilha que la sue quelonizaçon l Anfante D. Hanrique dou ampeço an 1425. Cunfirmando ua situaçon de fato, l Anfante cuncediu a João Gonçalves, an 1450, la capitanie de l Funchal. Na culidade d'home de la casa de l Anfante, Zarco partecipou ne l cerco de Tánger, adonde fui armado cabalheiro, an 1437.

A 4 de júlio de 1460, por cuncesson de D. Fonso V (1438-1481) an Santarén, Zarco passou a ostentar l'apelhido Câmara, deribado de Cámara de Lhobos, nome dado pul nabegador a un lhocal de la ilha de la Madeira adonde çcubriu grande cantidade de lhobos marinos.

Casou-se cun Constança Rodrigues, cun quien tubo siete çcendentes (trés barones i quatro damas). Morriu-se an eidade abançada, sendo anterrado ne l Funchal, na Capielha de Nuossa Senhora de la Cunceiçon, qu'el própio mandara eideficar an 1430, anque l mausoléu tenga sido demolido, por rezones de spácio, an 1768.

De João Gonçalbes Zarco fúrun pais Gonçalo Stebes Zarco i mulhier Brites de Santarén.

Sue mai fui filha de João Fonso de Santarén, filho de Fonso Guilherme de Santarén, filho de Guilherme de Santarén, filho de Fonso Guilherme de Santarén, i de sue mulhier Filipa Lopes de Couros, antepassados por linha masculina de Frei Luís de Sousa.

Sou pai fui filho de Stébon Pires Zarco, filho de Pedro Stebes Zarco, filho de Stébon Gonçalbes Zarco, filho de Gonçalo Zarco.

João Gonçalbes Zarco çposou Custança Rodrigues de quien tubo João Gonçalbes de la Cámara, Rui Gonçalbes de la Cámara, Garcia Rodrigues de la Cámara, Beatriz Gonçalbes de la Cámara, Isabel Gonçalbes de la Cámara, Heilena Gonçalbes de la Cámara i Catarina Gonçalbes de la Cámara.[5]

Refréncias

  1. Tombo 1.º do registo geral da Câmara Municipal do Funchal
  2. Das Artes e da História da Madeira, nº 22 - 1956, p. 1
  3. 3,0 3,1 Livro 1 do Convento de Santa Clara
  4. Nobiliário Genealógico das Famílias..., por Henrique Henriques de Noronha, anho de 1700
  5. 5,0 5,1 Gaspar Frutuoso. As Saudades da Terra, ed. Álvaro Rodrigues de Azevedo. Funchal, 1873, volume II, p. 832

Bibliografie eiditar

  • Portugal. Dicionário Histórico, Corográfico, Heráldico, Biográfico, Bibliográfico, Numismático e Artístico, vol. I-VII, Lisboa, 1904-1915.
  • Grande Enciclopédia Portuguesa e Brasileira - 50 vols. Vários, Editorial Enciclopédia, Lisboa, vol. 35-pg. 219.
  • Felgueiras Gaio, Nobiliário das Famílias de Portugal, Carvalhos de Basto, 2.ª Edição, Braga, 1989, vol. III-pg. 231 (art. "Câmaras").