Nota: Se percuras l'ator i cantor norte-amaricano, cunsulta Devon Werkheiser; para demales causos, cunsulta Devon (zambiguaçon).
Devon
Geografie
Catadorie Cundado Cerimonial i Nó-metro
Region Sudoeste de la Anglaterra
Ária Total 6.707 km² (4ª posiçon)
Ária de l Cunceilho 6.564 km² (3ª posiçon)
Sede Admenistratiba Exeter
ISO 3166-2 GB-DEV
Código ONS 18
NUTS 3 UKK43
Demografie
Populaçon Total (est. 2005) 1.109.900 habitantes (11ª posiçon)
Densidade 165 hab./km²
Populaçon de l Cunceilho 731.000 habitantes (12ª posiçon)
Grupos Étnicos 98,7% brancos
Política
[[Ficheiro:|100px]]
Devon County Council
http://www.devon.gov.uk
Çtritos
1. Exeter

2. East Devon
3. Mid Devon
4. North Devon
5. Torridge
6. West Devon
7. South Hams
8. Teignbridge
9. Plymouth (unitairo)
10.Torbay (unitairo)

Devon ye un grande cundado ne l sudoeste de la Anglaterra. Ye por bezes referido cumo Devonshire, ambora esse seia un nome nó-oufecial, raramente outelizado ne l própio cundado i muitas bezes andicando un cuntesto tradecional ó stórico. L cundado faç frunteira cula Cornualha, l'oeste, i Somerset i Dorset, la leste. Sue cuosta sul cunfina cul Canhal de la Mancha i la cuosta norte cul Canhal de Bristol.

Devon ye l quarto maior de ls cundados angleses i ten ua populaçon de 1.141.600 habitantes. La sue capital ye la cidade de Exeter i l cundado ten dues ounidades admenistratibas andependientes: l porto de la cidade de Plymouth i la conurbaçon de Torbay a la beira-mar, para alhá de l Cunseilho de l Cundado de Devon. Plymouth ye tamien la maior cidade de Devon. Grande parte de l cundado ye ária rural (ancluindo un parque nacional), cun ua densidade populacional baixa pa ls padrones británicos. El cuntén Dartmoor, cun 954 km², l maior spácio abierto ne l sul de la Anglaterra.[1]

L cundado abriga parte de l único sítio natural de la Anglaterra declarado Património Mundial pula UNESCO, la cuosta de Dorset i la cuosta leste de Devon, coincido cumo Cuosta de l Jurássico por sue geologie i caratelísticas geográficas. Tamien ten la Braunton Burrows, reserba de la biosfera de la UNESCO, un cumplexo de dunas ne l norte de l cundado. Juntamente cun sue bezina, la Cornualha, Devon ye coincido cumo Maciço Cornubiano. Sue geologie dou ourige a las paisaiges de Bodmin Moor, Dartmoor i Exmoor, sendo ls dous radadeiros parques nacionales. Devon ten balneairos i cidades i bilas stóricas, paisaige rural i un clima ameno, l qu'atrai turistas, un setor amportante de sue eiquenomie.

Stória eiditar

Toponímia eiditar

L nome Devon deriba de l nome de ls pobos celtas qu'habitában la península sudoeste de la Grana-Bretanha na época de la ambason romana an 50 d.C., coincidos cumo Dumnónios, que se acradita seneficar "ls moradores de l bal perfundo". Nas lénguas celtas británicas Devon ye coincido cumo Dyfnaint (an galés), Devnent (an breton) i Dewnans (an córnico).

William Camden çcrebiu Devon an 1607 cumo sendo ua parte dun paíç mais bielho i maior, qu'ua beç ancluía la Cornualha:

"Essa region, que, d'acuordo culs geógrafos, ye la purmeira [formada] an to Británia, i, tornando-se cada beç mais reduzida, stendiu-se mais an direçon al Oucidente, [...] fui an tiempos antigos habitada por aqueilhes británicos la quien Solinus chamou de Dunmonii, [...] Mas esta nacion ne ls dies d'hoije stá debedida an dues partes, coincidas mais tarde puls nomes Cornualha i Denshire, [...]" - William Camden, Britannia..[2]}}

Hai algua cuntrobérsia subre l'uso de Devonshire an beç de Devon, i nun hai l reconhecimiento oufecial de l termo Devonshire ne ls tiempos modernos, cun sceçon de l nome de ls Regimientos Devonshire i Dorset. Ua teorie errónea ye de que l sufixo "shire" ye debido a un erro de grafie na cunfeçon de la carta patente ouriginal pa l Duque de Devonshire, residente an Derbyshire. Inda assi, eisisten refréncias la "Defenascire" ne ls testos anglo-saxones d'antes de 1000 d.C., que serie traduzida cumo "Shire: Region de ls Debonianos",[3] que se traduç an anglés moderno cumo "Devonshire". L termo Devonshire puode tener-se ouriginado por buolta de l seclo VIII, quando mudou de Dumnónia (latin) para Defenascir.[4]

Acupaçon houmana eiditar

Debon fui ua de las purmeiras árias la séren acupadas pul home ne l qu'hoije ye la Anglaterra passado la fin de la radadeira era glacial. Eimagina-se que Dartmoor fui colonizada por pobos caçadores-coletores de l Mesolítico an cerca de 6000 a.C. Ls romanos acupórun melitarmente la ária por cerca de 250 anhos. Mais tarde, la ária tornou-se ua frunteira antre la Dumnónia británica i l Wessex anglo-saxon, i fui largamente absorbido por Wessex an meados de l seclo IX. La frunteira cula Cornualha fui criada pul rei Athelstan, na borda leste de l riu Tamar, an 936 d.C.

Devon tamien tubo çtaque na maiorie de ls cunflitos cebiles na Anglaterra zde la Cunquista Normanda, ancluindo la Guerra de las Rosas, la rebolta de Perkin Warbeck an 1497, la rebolta de l Libro de Ouraçones de 1549, i la Guerra Cebil Anglesa. La chegada de Guilherme de Orange para ampeçar la Reboluçon Gloriosa de 1688 tubo lugar an Brixham.

Devon porduç stanho, cobre i outros metales zde tiempos antigos. Ls mineiros de stanho de Devon gozában dun eilebado grau d'andependéncia atrabeç de l Parlamiento de l Stanho de Devon, que remontaba al seclo XII. Sue radadeira sesson fui registrada an 1748.[5]

Eiquenomie i andústria eiditar

Cumo sue bezina, la Cornualha, Debon ye eiquenomicamente çfaborecido an relaçon l'outras partes de l sul de la Anglaterra, debido al declínio dua série d'andústrias de base, nomeadamente la pesca, mineraçon i agricultura. Por bias desso, la maior parte de Debon se qualificou drento de l status de Oubjetibo 2 de la Quemunidade Ouropeia. L'agricultura ten sido amportante an Devon zde l seclo XIX.[6] An 2001 ua crise prejudicou grabemente la quemunidade agrícola.[7]

 
Parte de la frente-marítima de Torquay, sul de Devon, cun maré alta.

L'atraente stilo de bida de la region ten atraído nuobas andústrias que nun son fuortemente dependentes de localizaçon geográfica special[sin fuontes?]; Dartmoor, por exemplo, tem visto recentemente um aumento significativo na porcentagem de seus habitantes envolvidos no setor dos serviços financeiros. Em 2003 o Met Office, l serbício británico nacional i anternacional de meteorologie, mudou-se para Exeter. Devon ye un cundado rural, culas bantaiges i ls zafios caratelísticos destas regiones. Anque desso, sue eiquenomie ye tamien fuortemente anfluenciada puls sous dous percipales centros ourbanos, Plymouth i Exeter.[sin fuontes?]

Zde l surgimiento de resorts a la beira-mar, cula chegada de las caminos de fierro ne l seclo XIX, l'eiquenomie de Devon ten sido fuortemente dependente de l turismo. L'eiquenomie de l cundado acumpanhou la tendéncia de declínio de ls balneairos marítimos británicos an meados de l seclo XX, cun algua recuperaçon recente. Para este renacimiento cuntribuiu la zeignaçon de grande parte de la zona rural de Devon i de la cuosta cumo parques nacionales de Dartmoor i Exmoor, i de la Cuosta de l Jurássico i de la Paisaige Mineira de la Cornualha i Devon Oucidental cumo Património de la Houmanidade. An 2004, la receita turística de l cundado fui de £ 1,2 bilhon.[8]

Geografie i geologie eiditar

 
Charneca an Woodbury Common ne l sudeste de Devon.

Las percipales formaçones geológicas de Devon son la Deboniana, ne l norte de Devon, sul de Devon i stendendo-se pa la Cornualha; l batólito granilítico de Dartmoor, ne l centro de Devon; i ls Stratos de cuolmo, tamien se stendendo pa l norte de la Cornualha. Eesisten pequeinhos remanescentes de peinhas pré-debonianas, na cuosta sul de Devon.[9]

Devon dou sou nome a ua era geológica: la era Deboniana, assi chamada por causa de l'abundáncia de piedra calcária cinza ancontrada ne l local. Fui Roderick Murchison i Adam Sedgwick quien ouriginalmente zeignou l período Deboniano: passado ua pesquisa que rializórun an Devon, mais specificamente an Torbay, eilhes ancontrórun alguns fósseis marinos ancomuns nas piedras calcárias de la Pedreira de Lummaton i fui esta çcubierta que lebou l período la se tornar coincido mundialmente cumo Deboniano.

To la region central de Debon ye acupada pula maior ária de peinhas ígneas de l Sudoeste de la Anglaterra (South West England): Dartmoor. L terceiro percipal sistema de peinhas de Devon son ls stratos de cuolmo, ua formaçon geológica de l período carbonífero qu'ocorre percipalmente an Devon i na Cornualha. Ls stratos son assi chamados ó pula persença ocasional dun carbon macio i cubierto de fuligen, coincido an Devon cumo cuolmo, ó pulas deformaçones quemumente ancontradas nas camadas.[10] Esta formaçon se stende de Bideford la Bude, na Cornualha, i cuntribui para ua paisaige mais suabe, mais berde i mais arredondada. Tamien ye ancontrado ne ls lemites oeste, norte i leste de Dartmoor.

 
Ilfracombe, na cuosta de l çtrito de North Devon.

Devon ye l único cundado de la Anglaterra a tener dous litorales apartados; l Camino de la Cuosta Sudoeste (South West Coast Path) percorre to la stenson d'ambos, cerca de 65% deste ye chamado Património de la Cuosta (Heritage Coast)[11]. Devon ten mais quilometraige de stradas de l que qualquiera outro cundado de la Anglaterra. Las ilhas de Lundy i Eddystone tamien fázen parte de Devon.

Ne l anterior, l Parque Nacional de Dartmoor, ancontra-se anteiramente an Devon, i l Parque Nacional de Exmoor queda an Devon i Somerset. Para alhá destas árias d'alta charneca, l cundado ten un atratibo cenairo rural ondulado i aldés cun casas de palha i cob. Todas essas caratelísticas fázen de Devon un çtino de bacanças popular.

Ne l Sul de Devon, la paisaige ye cumpuosta por colinas onduladas pontilhadas de pequeinhas cidades, cumo Dartmouth, Ivybridge, Kingsbridge, Salcombe i Totnes. Las cidades de Torquay i Paignton son ls percipales balneairos de l litoral sul. East Devon ten ls purmeiros balneairos zambolbidos ne l cundado, Exmouth i Sidmouth (cidade georgiana mais sofisticada), sedes de l cunseilho çtrital de East Devon. Exmouth queda na stremidade oucidental de la Cuosta Jurássica (Jurassic Coast) (Património Mundial). Outra atraçon notable ye la linha ferrobiária costeira (South Devon Railway) antre la cidade de Newton Abbot i l stuairo de l riu Exe: ls rochedos d'arenito burmeilho i la bista de l mar son ampressionantes, cula linha ferrobiária i las praias mui próssimas.

L Norte de Devon ye bastante rural cun poucas cidades amportantes sceto Barnstaple, Great Torrington, Bideford i Ilfracombe. La cuosta de Exmoor an Devon ten las mais altas falésias de l sul de la Grana-Bretanha, culminando nas Falésias de Hangman (Hangman Cliffs ó Great Hangman), cun 318 m de hogback i 250 m de face, localizadas próssimo la la baía de Combe Martin.[12] Sue falésia armana ye la Pequeinha Hangman (Little Hangman) cun 218 m, que çponta ne l lado oeste de la cuosta de Exmoor. Ua de las caratelísticas de la cuosta de l Norte de Devon ye que la Baía de Bideford i la península Hartland Point son ambas face oeste, cun litoral de face pa l Atlántico, de modo que la cumbinaçon de l bento d'alto mar (leste) cul swell de l Atlántico porduç eicelentes cundiçones pa l surfe. Las praias de la Baía de Bideford (Woolacombe, Saunton, Westward Ho! i Croyde), juntamente cun partes de l norte de la Cornualha i sul de l Paíç de Gales, son ls percipales centros de surfe na Grana-Bretanha.

Clima eiditar

Devon possui un clima ameno, fuortemente anfluenciado pula Corriente Norte-Atlántica. Ne l'ambierno, la niebe ye relatibamente ancomun loinge de las tierras altas, ambora haba sceçones, cumo la nebasca de febreiro de 2009. L cundado ten beranos giralmente calientes, an cumparaçon cul restante de l Reino Ounido, debido a la sue localizaçon al sul.

  Médias meteorológicas para Devon  
Més Jan Feb Mar Abr Mai Jun Jul Ago Set Out Nob Dez Anho
Média alta °F 46 46 50 54 59 64 66 66 64 59 52 48 56
Média baixa °F 39 39 41 43 46 52 55 55 54 48 45 41 46
Média alta °C 8 8 10 12 15 18 19 19 18 15 11 9 13,5
Média baixa °C 4 4 5 6 8 11 13 13 12 9 7 5 8
Fonte: {{{fonte}}} {{{acesso_data}}}
Campos ne l sul de Devon, depuis dua nebasca.

Ecologie eiditar

 
Póneis pastando an Exmoor próssimo la Brendon, norte de Devon.

La bariadade de habitats senefica qu'eisiste ua grande bariadade de bida salbaige. Un zafio popular antre ls ouserbadores de páixaros ye ancontrar mais de 100 speces ne l cundado nun die. La bida salbaige de l cundado ye protegida por bárias anstituiçones, cumo la ONG Wildlife Trust de Devon, ua anstituiçon que cuida de 40 reserbas naturales. La Associaçon de Ouserbaçon de Páixaros i Preserbaçon de Devon (Devon Bird Watching and Preservation Society - DBWPS) ye ua associaçon de páixaros de l cundado cun ua longa i notable stória que remonta a 1928. Ye dedicada al studo i a la preserbaçon d'abes salbaiges i cuida de dibersas árias, tales cumo Beesands Ley. Hai tamien la RSPB, que ten reserbas ne l cundado, bien cumo la English Nature, que cuidan de bárias reserbas, cumo la reserba Dawlish Warren. La botánica de l munecípio ye mui dibersificada i anclui alguas speces ralas nun ancontradas an outras partes de las ilhas británicas, solo na Cornualha. Relatórios botánicos tubírun ampeço ne l seclo XVII, hai l Flora Devoniensis, de Jones e Kingston de 1829, e o Flora de Devon, de Keble Martin Keble i Fraser de 1939.[13][14] Hai ua çcriçon giral de W. P. Hiern i outros na Stória de l Cundado de la Victoria i Devon (The Victoria History of the County of Devon), vol. 1 (1906), páiginas 55 a 130, cun mapa. Devon ye debedido an dous bice-cundados watsoniano: norte i sul, l lemite ye ua linha eirregular, que passa, aprossimadamente, pula parte superior de Dartmoor i depuis pa l leste al longo de l canhal.

A eilebaçon de las temperaturas liebórun Devon la se tornar l purmeiro lugar de la Grana-Bretanha moderna a cultibar azeitunas comercialmente.[15]

Política i admenistraçon eiditar

 
Catedral de Exeter.

La sede admenistratiba de Devon ye la cidade de Exeter. La maior cidade an Devon, Plymouth, i la conurbaçon de Torbay (ancluindo Torquay, Paignton i Brixham) son outoridades unitairas (Unitary authorities), zde 1998, apartadas de l restante de Devon que ye admenistrado pul Cunseilho de l Cundado de Devon (Devon County Council) para fines de gobierno local.

L Cunseilho de l Cundado de Devon ye cuntrolado puls Cunserbadores, i la repersentaçon política de ls sous 62 cunselheiros son: 41 Cunserbadores, 14 Liberales Democratas, quatro Trabalhistas, dous Andependientes i un Berde.[16] La nible nacional, Devon ten siete Deputados Cunserbadores, dous Liberales Democratas i dous Trabalhistas.

Hundreds

Historicamente, Devon era debediba an 32 hundreds:[17] Axminster, Bampton, Black Torrington, Braunton, Cliston, Coleridge, Colyton, Crediton, East Budleigh, Ermington, Exminster, Fremington, Halberton, Hartland, Hayridge, Haytor, Hemyock, Lifton, North Tawton and Winkleigh, Ottery, Plympton, Roborough, Shebbear, Shirwell, South Molton, Stanborough, Tavistock, Teignbridge, Tiverton, West Budleigh, Witheridge i Wonford.

Refréncias

  1. http://www.naturalengland.org.uk/ourwork/conservation/designatedareas/nationalparks/dartmoor.aspx%7CNatural[lhigaçon einatiba] England: Dartmoor retrieved 13 May 2009
  2. «William Camden, Britannia (1607) with an English translation by Philemon Holland - Danmonii». The University of Birmingham. Cunsultado an 30 de júnio de 2009 
  3. «Manuscript A: The Parker Chronicle». Cunsultado an 29 de júnio de 2007 
  4. Davies, Norman (2000). [S.l.: s.n.] p. 207. ISBN 0333692837  An falta ó baziu |títalo= (ajuda)
  5. «Devon's Mining History and Stannary parliament». users.senet.com.au. Cunsultado an 29 de márcio de 2008 
  6. [1] Arquibado an 2009-10-20 ne l Wayback Machine., South West Chamber of Rural Enterprise
  7. An Devon, l cunseilho de l cundado stimou que 1.200 ampregos serien perdidos na agricultura i andústrias rurales auxeliares''Hansard, 25 de Abril de 2001
  8. Cunseilho de l cundado de Devon, 2005. Tourism trends in Devon.
  9. Edmonds, E. A., et al. (1975) South-West England; baseado an eidiçones anteriores de H. Dewey (British Geological Survey - UK Regional Geology Guide séries nº 17, 4ª eidiçon) Londres: HMSO ISBN 0-11-880713-7 (an anglés)
  10. Edmonds, E. A.; McKeown, M. C.; Williams, M. (1975). 4th eid. London: HMSO/British Geological Survey. p. 34. ISBN 0118807137  An falta ó baziu |títalo= (ajuda)
  11. Dewey, Henry (1948)British Geologia Regional:. South West England , 2 ª ed. Londres: HMSO
  12. http://www.exmoor-nationalpark.gov.uk/index/learning_about/moor_facts.htm%7CExmoor Arquibado an 2011-07-28 ne l Wayback Machine. National Park, National Park Facts |accessdate=2009-05-10
  13. Jones, John Pike & Kingston, J. F. (1829) Flora Devoniensis. 2 pts, in 1 vol. London: Longman, Rees, Orme, Brown, and Green
  14. Martin, W. Keble & Fraser, G. T. (eds.) (1939) Flora of Devon. Arbroath
  15. Paul Simons (14 de maio de 2007). «Britain warms to the taste for home-grown olives». London: Times Online. Cunsultado an 20 de setembre de 2007 
  16. «Tories take over county council». The BBC. 5 de júnio de 2009. Cunsultado an 6 de júnio de 2009 
  17. GENUKI http://genuki.cs.ncl.ac.uk/DEV/Hundreds.html Arquibado an 2016-04-27 ne l Wayback Machine.


Cundados cerimoniales de la Anglaterra  

Bedfordshire | Berkshire | Bristol | Buckinghamshire | Cambridgeshire | Cheshire | Cidade de Londres | Cornualha | Cúmbria | Derbyshire | Devon | Dorset | Durham | East Riding of Yorkshire | East Sussex | Essex | Gloucestershire | Grande Londres | Grande Manchester | Hampshire | Herefordshire | Hertfordshire | Ilha de Wight | Kent | Lancashire | Leicestershire | Lincolnshire | Merseyside | Midlands Oucidentales | Norfolk | Northamptonshire | North Yorkshire | Northumberland | Nottinghamshire | Oxfordshire | Rutland | Shropshire | Somerset | South Yorkshire | Staffordshire | Suffolk | Surrey | Tyne and Wear | Warwickshire | West Sussex | West Yorkshire | Wiltshire | Worcestershire