L denheiro ye l meio ousado na troca de benes, na forma de monedas ou notas , ousado na compra de benes, serbícios, fuorça de trabalho, debisas strangeiras ou nas outras transaçones financeiras, eimitido i cuntrolado pul gobierno de cada paíç, que ye l único que ten essa atribuiçon. Ye tamien la ounidade contable. L sou uso puode ser amplícito ou splícito, libre ou por coerçon.

La eimergéncia de l denheiro nun depende da outoridade central ou gobierno. Ye un fenómeno de l mercado; na prática, antretanto, ls tipos de moneda mais aceitos atualmente son aqueilhes perduzidas i sancionadas puls gobiernos. La maior parte de ls países possuan un padron monetário specífico — un denheiro recoincido oufecialmente, possuindo monopólio subre la sue eimisson. Alguas eiceçones son l ouro (ousado por dibersos países ouropeus) i l dólar (outelizado an todo mundo).

L denheiro an si ye un ben de scasseç. Muitas cousas puodan ser ousadas cumo denheiro, zde metales i conchas raras até cigarros. An épocas de scasseç de meio circulante, la sociadade percura formas de cuntornar l porblema (denheiro de eimergéncia), l amportante ye nun perder l poder de troca i compra. Puodan sustituir l denheiro gobernamental: cupones, passes, recibos, xeques, bales, notas comerciales antre outros.

Na sociadade oucidental moderna l denheiro ye eissencialmente un símbolo -- ua abstraçon. Las notas son l tipo mais quemun de denheiro outelizado persentemente, ne l antanto benes cumo ouro i laprata manténen muitas de las caratelísticas eissenciales de ser denheiro.

Stória eiditar

 
Recustituiçon de antigo porcesso para cunhaige de monedas.

Ne l ampeço, l home comercializaba atrabeç de simples cambio. La mercadorie era abaluada na cuntidade de tiempo ou fuorça de trabalho gasta para perduzi-la. Cun a criaçon de monedas l balor de la mercadorie se tornou andependiente de la fuorça de trabalho. Cun l aparecimiento de ls bancos apareciu ua nuoba atebidade financeira an que l própio denheiro ye ua mercadorie

Ourige i eiboluçon de l denheiro eiditar

Troca de bénes

La moneda, cumo hoije la conhecemos, ye l resultado de ua longa eiboluçon. Ne ampeço nun habie moneda. praticaba-se l troca, simples troca de mercadorie por mercadorie, sien eiquibaléncia de balor. Assi, quien pescasse mais peixe de l que l neçairo para si i pa l sou grupo trocaba l que subraba cul de outra pessona que, por eisemplo, tubisse plantado i colhido mais milho de l que fusse percisar. Esta eilementar forma de comércio fui dominante ne l ampeço de la ciblizaçon, podendo ser ancuntrada, inda hoije, antre pobos de eiconomie primitiba, an regiones adonde, pul defícele acesso, hai scasseç de meio circulante, i até an situaçones speciales, an que as pessonas ambolbidas fázen troca de oubjetos sien la preacupaçon de l sue eiquibaléncia de balor. Este ye l caso, por eisemplo, de l nino que troca cul colega un brinquedo caro por outro de menor balor, que querie muito. Las mercadories outelizadas para troca(benes) giralmente apersentan-se an stado natural, bariando cunsante las cundiçones de meio ambiente i las atebidades zambolbidas pul grupo, correspundendo a necidades fundamentales de sous nembros. Nesta forma de troca, inda assi, hai deficuldades, por nun haber ua medida quemun de balor antre ls eilemientos a ser trocados.

Moneda-mercadorie

Alguas mercadories, pula sue outelidade, passórun a ser mais percuradas de l que outras. Aceites por todos, assumiran a funçon de moneda, circulando cumo eilemiento trocado por outros perdutos i serbindo pa les abaluar l balor. Éran las monedas–mercadories. L ganado, percipalmente l bobino, fui de ls mais outelizados; apersentaba bantaiges de locomoçon própia, reproduçon i prestaçon de serbícios, ambora houbisse l risco de malinas i de la muorte. L sal fui outra moneda–mercadorie; de defícele obtençon, percipalmente ne ls cuntinentes, era mui outelizado na conserbaçon de alimientos. Dambas deixórun marca de sue funçon cumo anstrumento de troca ne l nuosso bocabulário, puis, até hoije, ampregamos palabras cumo pecúnia (denheiro) i pecúlio (denheiro acumulado) deribado las de la palabra latina pecus (ganado). La palabra capital (património) ben de l lhatin capita (cabeça). De la mesma forma, la palabra salário (remuneraçon, normalmente an denheiro, debida pul ampregador an face de l serbício de l ampregado) ten cumo ourige la outelizaçon de l sal, an Roma, pa l pagamiento de serbícios prestados. Cun l passar de l tiempo, las mercadories tornórun-se amcunbenientes a las transaçones comerciales, debido a la bariaçon de l sou balor, pul fato de nun séren fracionables i por séren facilmente perecibles, nun premitindo l acúmulo de riquezas.

Metal

Quando l home çcubriu l metal, lougo passou a outelizá-lo para fabricar ls sous utensílios i armas, d’atrás feitos de piedra. Por apersentar bantaiges cumo la possiblidade de antesouramento, dibisiblidade, raridade, facilidade de trasporte i beleza, l metal fui scolhido cumo percipal padron de balor. Era trocado subre las mais dibersas formas. La percípio, ne l sou stado natural, apuis subre la forma de barras i, inda, subre la forma de oubjetos, cumo anielhos, etc. L metal comercializado dessa forma eisegie aferiçon de peso i abaliaçon de l sou grau de pureza a cada troca. Mais tarde, ganhou forma definida i peso detreminado, recebindo marca andicatiba de balor, que tamien apuntaba l respunsable pula sue eimisson. Essa medida agelizou las transaçones, çpensando la pesaige i premitindo la eimediata eidentificaçon de la cantidade de metal oufrecida an troca.

Moneda an formato de oubjeto

Ls outensílios de metal passórun a ser mercadories muito apreciadas. Como sue produçon eisegie, para alhá de l domínio de las técnicas de fundiçon, l conhecimiento de ls locales adonde l metal poderie ser ancuntrado, essa tarefa, naturalmente, nun staba al alcance de todos. La balorizaçon, cada beç maior, destes anstrumentos lebou a la sue outelizaçon cumo moneda i al aparecimiento de réplicas de oubjetos metálicos, an pequeinhas dimensones, que circulában cumo denheiro. Ye l caso de las monedas faca i chabe que éran ancuntradas ne l Ouriente i de l talento, moneda de cobre ou bronze, cun l formato de piel de animal, que circulou na Grécia i an Chipre.

Monedas antigas

Aparécen, anton, ne l seclo VII a.C., as purmeiras monedas cun caratelísticas de las atuales: son pequeinhas pieças de metal cun peso i balor definidas i cula ampresson de l cunho oufecial, esto ye, la marca de quien las eimitiu i garante l sou balor. Son cunhadas na Grécia monedas de prata i, na Lídia, son outelizados ls pequeinhos lingotes de ua liga de ouro i prata. Las monedas refleten la mentalidade dun pobo i de la sue época. Neilhas puoden ser oubserbados aspetos políticos, eiconómicos, tecnológicos i culturales. Ye pulas ampressones ancuntradas nas monedas que conhecemos, hoije, la eifígie de personaiges que bibírun hai muitos seclos. L mais cierto, la purmeira figura stórica a tener sue eifígie registrada nua moneda fui Alixandre, l Grande, de la Macedónia, alredror de l anho 330 a.C. La percípio, as pieças éran fabricadas por porcessos manuales muito rudimentares i tenian las bordas eirregulares, nun sendo, cumo hoije, pieças eiguales uas a las outras.

Ouro, prata i cobre

Ls purmeiros metales outelizadas na cunhaige de monedas fúrun l ouro i la prata. L amprego destes metales ampuso-se, nun solo pula sue raridade, beleza, eimunidade a la corroson i balor eiconómico, mas tamien por antigos questumes religiosos. Ne ls purmórdios de la ciblizaçon, ls sacerdotes de la Babilónia, studiosos de astronomie, ansinában al pobo la eisisténcia de la streita ligaçon antre l ouro i l Sol, la prata i la Lhuna. Esto lhebou a la crença ne l poder mágico destes metales i ne l de ls oubjetos cun eilhes fabricados. La cunhaige de monedas an ouro i prata mantubo-se durante muitos seclos, sendo las pieças garanties por l sou balor, esto ye, pul balor comercial de l metal outelizado na sue cunfeçon. Assi, ua moneda na qual habian sido outelizadas binte gramas de ouro, era trocada por mercadories neste mesmo balor. Durante muitos seclos ls paíçes cunhórun an ouro las sues monedas de maior balor, reserbando la prata i l cobre pa ls balores mais pequeinhos. Estes sistemas mantubírun-se até la fin de l seclo passado, quando l cuproníquel i, apuis, outras lhigas metálicas passórun a ser muito ampregados, passando la moneda a circular pul sou balor strínseco, esto ye, pul balor grabado an sue face, que andepende de l metal neilha cuntenido. Cula chegada de l papel-moneda la cunhaige de monedas metálicas quedou restringida a balores anferiores, neçairos pa l troco. Andentro desta nuoba funçon, la durablidade passou a ser a culidade mais neçaira la moneda. Aparece, an grande dibersidade, las ligas modernas, produzidas pa suportar la alta rotatibidade de l numarário de l troco.

Moneda de papel
 
Purmeiro xeque, eimitido pul Banco de l Brasil an 1810

Na Eidade Média, apareciu l questume de se guardar ls balores cun un ouribes, pessona que negociaba oubjetos de ouro i prata. Este, cumo garantie, antregaba un recibo. Cun l tiempo, esses recibos passórun a ser outelizadas para fazer pagamientos, circulando de mano an mano i dando ourige a la moneda de papel. Cun l tiempo, de l mesmo modo que acuntecie cun as monedas, ls gobiernos passórun a cunduzir a eimisson de cuontas, cuntrolando as falsieficaçones i garantindo l poder de pagamiento. Atualmente quaije todos ls países ténen ls sous bancos centrais, ancarregadas de las eimissones de cuontas i monedas. La moneda de papel eiboluiu quanto a la técnica outelizada na sue ampresson. Hoije la cunfeçon de cuontas outeliza papel specialmente purparando i dibersos porcessos de ampresson que se cumplementan, dando al perduto final grande marge de sigurança i cundiçones de durablidade.

Denheiro i eiconomie eiditar

L denheiro ye un de ls tópicos de studo centrales na eiconomie i stá nua ligaçon amplícita cun l campo de las finanças. La cuntidade de denheiro nua dada eiconomie diretamente afeta fenómenos cumo a anflaçon i a taxa de juros. Ua crise monetária puode tener eifeitos seneficatibos, particularmente se eilha lebar a ua faléncia generalizada tal que resulte na adoçon de eiconomie de trocas. La eiconomie moderna tamien anfrenta la deficuldade an decidir l que ye eisatamente denheiro. (bei suprimiento de denheiro).

Caratelísticas eissenciales eiditar

L denheiro ten las seguintes caratelísticas:

  1. Debe ser un meio de troca;
  2. Debe ser ua ounidade cuntable;
  3. Debe serbir para acumular balores.
Meio de troca
 
Retrato de bárias monedas.

Quando un objeto ten l sou percipal uso cumo antermediário de trocas—recorre-se a el para trocar cousas defrentes—ten essa porpiadade. Esta porpiadade premite al denheiro ser outelizado cumo padron de trocas adiadas, ua ferramienta pa saldar débitos.

Ounidade cuntable

Quando l balor de un ben ye muita beç outelizado para acumparar ou medir l balor de outros benes, ou quando l balor ye outelizado para specificar débitos, anton esse ben funciona cumo ounidade cuntable.

Un débito ou ua díbeda nun puoden serbir cumo ounidade cuntable porque l sou balor ye speceficado an cumparaçon cun algua refréncia baloratiba sterna, algua outra ounidade cuntable.

Acumular balores
 
Antigo denário Romano.

Quando un oubjeto ye adquerido purmeiro pa acumular balores que seran ousados an negócios feturos, anton stá a serbir para acumular balores. Por eisemplo, ua carpintarie puode mantener un ambentário de madeira que ten un balor de mercado. De la mesma forma puode mantener denheiro an caixa que ten tamien balor de mercado. Dambos representan ua reserba de balores porque puoden ser cumbertidas an outros benes ne l feturo. La maiorie de ls benes nun-perecibles ténen essa caratelística.

Muitos benes ou símbolos ténen las trés caratelísticas einumaradas arriba, inda assi solo l denheiro ten las trés juntas.

Para alhá desso, para funcionar bien nua eiconomie l denheiro debe tener las seguintes caratelísticas:

  • tener balor stable
  • ser de defícele falsificaçon
  • ser facilmente repartible i trasportable
  • debe tener un balor padronizado i repordutible (dues repersentaçones de denheiro dében ser eidénticas, causo se refiran al mesmo balor)

Formas modernas de denheiro eiditar

Quando outelizado anonimato, l método mais quemun outelizado de l denheiro ye atrabeç de cuontas bancárias ou monedas, ou inda cartones cun balor pré-pago.

Hai tamien la outelizaçon de l denheiro cun registro financeiro, tamien chamado de conta corriente (ou tamien conta bancária). Nesse caso, ls métodos mais quemuns son ls xeques, cartones de crédito i de débito, i denheiro degital.

Cultura eiditar

L denheiro anfluencia la arte de dibersas formas. Na música, puoden-se çtacar alguns eisemplos:

Ber tamien eiditar

Lhigaçones sternas eiditar